ສັງຄົມ | Asia Society

ຄຳສັບ

ນິຍາມ

ການລະບຸ ແລະ ການກຳຈັດອຸປະສັກ ແລະ ສິ່ງກີດຂວາງເພື່ອອຳນວຍການເຂົ້າເຖິງສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບ, ການຂົນສົ່ງ, ຂໍ້ມູນ ແລະ ການສື່ສານ ແລະ ສະຖານທີ່ ແລະ ການບໍລິການອື່ນໆ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ການຮັບຮູ້ ແລະ ການເຂົ້າຮັບຄວາມຮັບຜິດຊອບໂດຍຜູ້ສະໜອງທຶນ, ນັກພັດທະນາ, ຜູ້ຮັບເໝົາ, ຜູ້ຮັບເໝົາຍ່ອຍ ແລະ ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບສຳລັບການດຳເນີນການ, ການຕັດສິນໃຈ ແລະ ຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງພວກເຂົາຕໍ່ໂຄງການ. ຜູ້ສະເໜີໂຄງການ ແລະ ຜູ້ຕັດສິນໃຈເຫຼົ່ານີ້ມີພັນທະທີ່ຈະຕອບໂຕ້ຕໍ່ຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO), ນັກວິໄຈ/ຜູ້ຊ່ຽວຊານ, ສື່, ສະຖາບັນ ແລະ ໜ່ວຍງານຫຼາຍຝ່າຍ, ອົງການມາດຕະຖານລະຫວ່າງປະເທດ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆ.

ນິຍາມ

ການສົ່ງມອບຂໍ້ຄວາມຜ່ານຄຳເວົ້າ ຫຼື ການດຳເນີນການເພື່ອພະຍາຍາມກຳນົດການຕັດສິນໃຈທີ່ມີຜົນກະທົບຕໍ່ຊີວິດຂອງຄົນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Bridges Across Borders, "A Cambodian Guide to Defending Land and Housing Rights Vol 1 - Part 3," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ການດຳເນີນການທີ່ແຕກຕ່າງກັນເຊິ່ງຊຸມຊົນສາມາດດຳເນີນການເພື່ອກຳນົດແຜນການໂຄງການ ແລະ ບັນລຸຈຸດປະສົງທີ່ພວກເຂົາຕ້ອງການ. ຕົວຢ່າງລວມເຖິງການພົບປະກັບນັກພັດທະນາ, ຜູ້ຮັບເໝົາ ແລະ ເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ; ການເວົ້າກັບສື່; ແລະ ການຈັດການລົນນະລົງເພື່ອສ້າງຄວາມສຳພັນກັບຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆໃນສື່ສັງຄົມ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Bridges Across Borders, "A Cambodian Guide to Defending Land and Housing Rights Vol 1 - Part 3," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ເບິ່ງ ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ ແລະ ຊຸມຊົນທີ່ຢູ່ໃນ ແລະ ຢູ່ອ້ອມຂ້າງສະຖານທີ່ໂຄງການ ແລະ ອາດໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຫຼື ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ BRI.

ນິຍາມ

ທາງເລືອກສຳລັບການອອກແບບໂຄງການ, ທີ່ຕັ້ງ, ຂະໜາດ, ການດຳເນີນງານ, ວັດສະດຸ ແລະ/ຫຼື ເຕັກໂນໂລຊີ. ພວກມັນຄວນລວມເຖິງໂຄງການທີ່ມີລັກສະນະ ຫຼື ໜ້າທີ່ທາງເຕັກນິກຄ້າຍຄືກັນທີ່ສາມາດບັນລຸຈຸດປະສົງທີ່ຕ້ອງການ ແຕ່ອາດມີສະຖານທີ່ຕັ້ງ, ຂະໜາດ, ເຕັກໂນໂລຊີ, ການອອກແບບ, ກອບເວລາ ຫຼື ຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ພ້ອມທັງທາງເລືອກ “ບໍ່ມີໂຄງການ”. ຄວນພິຈາລະນາເຖິງຄວາມເປັນໄປໄດ້ທາງສິ່ງແວດລ້ອມ, ສັງຄົມ, ເຕັກນິກ, ເສດຖະກິດ, ກົດລະບຽບ ແລະ ເຂດອຳນາດສານຂອງແຕ່ລະທາງເລືອກໃນລະຫວ່າງ ການກຳນົດຂອບເຂດໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from School of Oriental and African Studies (SOAS) University of London, "Unit 1: Introduction to Environmental Impact Assessment (EIA)," accessed in 2022, View the Website; International Union for Conservation of Nature (IUCN), "Environmental & Social Management System (ESMS)," 2016, View the PDF; Asian Development Bank (ADB), "Guidebook on Safeguards (Volume I)," 2020, View the PDF; International Union for Conservation of Nature (IUCN), "Environmental and Social Impact Assessment," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂໍ້ມູນສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຕັດສິນໃຈກ່ຽວກັບສະຖານທີ່ຕັ້ງຂອງໂຄງການ, ການອອກແບບ, ການດຳເນີນງານ ຫຼື ບັນດາມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນ. ພວກມັນຄວນລວມເຖິງຂໍ້ມູນມືສອງ ແລະ ການວິເຄາະອື່ນໆທີ່ມີຢູ່ແລ້ວ ພ້ອມທັງຂໍ້ມູນເບື້ອງຕົ້ນທີ່ຖືກເກັບກຳໃນພື້ນທີ່ໂຄງການ ແລະ ຂອບເຂດໃກ້ຄຽງ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF; International Union for Conservation of Nature (IUCN), "Environmental & Social Management System (ESMS)," 2016, View the PDF; International Union for Conservation of Nature (IUCN), "Environmental and Social Impact Assessment," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂະບວນການພັດທະນາ ແລະ ການເສີມສ້າງທັກສະ, ສັນຊາດຕະຍານ, ຄວາມສາມາດ, ຂະບວນການ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທີ່ຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆຈຳເປັນຕ້ອງມີເພື່ອຢູ່ລອດ, ປັບຕົວ ແລະ ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງໃນໂລກທີ່ມີການປ່ຽນແປງໄວ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations (UN), "Capacity Building," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານສະເພາະໂຄງການທີ່ຈະຖືກນໍາໃຊ້ໃນເວລາຕໍ່ມາ ຖ້າຄົ້ນພົບມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳທີ່ບໍ່ຮູ້ຈັກກ່ອນໜ້າໃນລະຫວ່າງກິດຈະກຳຂອງໂຄງການ. ມັນຈະກຳນົດວິທີການຈັດການກັບການຄົ້ນພົບມໍລະດົກໂດຍບັງເອີນເຊິ່ງເຊື່ອມໂຍງກັບໂຄງການ. ຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານດັ່ງກ່າວຈະລວມເຖິງເງື່ອນໄຂເພື່ອແຈ້ງໃຫ້ແກ່ອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຮັບຊາບເຖິງວັດຖຸ ຫຼື ສະຖານທີ່ຄົ້ນພົບໂດຍຜູ້ຊ່ຽວຊານມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳ; ສ້າງຮົ້ວຂັ້ນພື້ນທີ່ຄົ້ນພົບ ຫຼື ສະຖານທີ່ເພື່ອຫ້າມບໍ່ໃຫ້ເກີດການລົບກວນເພີ່ມເຕີມ; ດຳເນີນການປະເມີນວັດຖຸ ຫຼື ສະຖານທີ່ຄົ້ນພົບໂດຍຜູ້ຊ່ຽວຊານມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳ; ລະບຸ ແລະ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດການດຳເນີນການທີ່ສອດຄ່ອງກັບເງື່ອນໄຂດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ພ້ອມທັງກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ; ແລະ ຝຶກອົບຮົມພະນັກງານ ແລະ ຜູ້ເຮັດວຽກກ່ຽວກັບຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານເມື່ອຄົ້ນພົບມໍລະດົກໂດຍບັງເອີນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF; Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ກຸ່ມອາສາສະໝັກທີ່ບໍ່ສະແຫວງຜົນກຳໄລເຊິ່ງຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນລະດັບທ້ອງຖິ່ນ, ປະເທດ, ພາກພື້ນ ຫຼື ລະຫວ່າງປະເທດ. ເບິ່ງ ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບອົງການປະເພດຕ່າງໆທີ່ສາມາດ ແລະ ກ່ຽວຂ້ອງໃນໂຄງການ BRI ແລ້ວ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from SynTao and China International Contractors Association (CHINCA), “Community Engagement Handbook for Chinese International Contractors (2021 Edition)-北京商道纵横信息科技有限责任公司,” 2021, View the Website; United Nations (UN), “About Us,” United Nations (United Nations), accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ເພື່ອຮ່ວມມືກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆໃນແຕ່ລະຂັ້ນຕອນ ຫຼື ການຕັດສິນໃຈ, ເຊິ່ງລວມເຖິງການພັດທະນາທາງເລືອກ, ມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນ ແລະ ການສະເໜີການຊົດເຊີຍ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Association for Public Participation (IAP2), "Spectrum of Public Participation," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ການປາກົດຢູ່ທາງກາຍະພາບ ແລະ ຂໍ້ຜູກພັນທາງເສດຖະກິດຂອງທີ່ດິນ ແລະ ດິນແດນທີ່ຊຸມຊົນພື້ນເມືອງ ຫຼື ຄົນກຸ່ມອື່ນເປັນເຈົ້າຂອງໂດຍປະເພນີ ຫຼື ນໍາໃຊ້ ຫຼື ຄອບຄອງຕາມທຳນຽມ, ເຊິ່ງລວມເຖິງສະຖານທີ່ສັກສິດ ແລະ ພື້ນທີ່ອື່ນໆທີ່ມີຄວາມສຳຄັນເປັນພິເສດກັບຄົນເຫຼົ່ານັ້ນເປັນເວລາຫຼາຍຮຸ່ນຄົນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ສິດທິຂອງຄົນພື້ນເມືອງທີ່ໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງເປັນພິເສດໃນ “ຖະແຫຼງການຂອງສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍສິດທິຂອງຄົນພື້ນເມືອງ (UNDRIP)” ແລະ “ສົນທິສັນຍາສະບັບທີ 169 ວ່າດ້ວຍຄົນພື້ນເມືອງ ແລະ ຄົນຊົນເຜົ່າ” ຂອງ International Labour Organization’s (ILO). ສິດທິເຫຼົ່ານີ້ລວມເຖິງການຮັບຮູ້ປະຫວັດສາດ, ພາສາ, ອັດຕະລັກ ແລະ ວັດທະນະທຳທີ່ໂດດເດັ່ນຂອງພວກເຂົາ; ສິດທິຮ່ວມຂອງພວກເຂົາຕໍ່ທີ່ດິນ, ດິນແດນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດທີ່ພວກເຂົາໄດ້ຄອບຄອງ ແລະ ນໍາໃຊ້ໂດຍປະເພນີ; ແລະ ສິດທິຂອງພວກເຂົາຕໍ່ຄວາມຮູ້ຕາມປະເພນີທີ່ພວກເຂົາມີຮ່ວມກັນ. UNDRIP ຢືນຢັນວ່າສິດທິຮ່ວມແມ່ນບໍ່ສາມາດແຍກອອກຈາກກັນໄດ້ສຳລັບການເປັນຢູ່ຂອງຄົນພື້ນເມືອງ, ສະຫວັດດີພາບ ແລະ ການພັດທະນາທີ່ສົມບູນດັ່ງມະນຸດ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Fund for Agricultural Development (IFAD), "Indigenous peoples’ collective rights to lands, territories and natural resources: Lessons from IFAD-supported projects," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ຂະບວນການສົ່ງຖ່າຍຂໍ້ມູນ, ແນວຄິດ ຫຼື ຄວາມຮູ້ສຶກຈາກຄົນໜຶ່ງ ຫຼື ກຸ່ມຄົນໜຶ່ງໄປຫາອີກຄົນໜຶ່ງ ຫຼື ອີກກຸ່ມຄົນໜຶ່ງ. ມັນຄວນປະກອບມີແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ ຫຼື ຜູ້ສົ່ງຂໍ້ຄວາມ, ຊ່ອງທາງ ຫຼື ສື່ກາງທີ່ສົ່ງຕໍ່ຂໍ້ມູນ ແລະ ເປົ້າໝາຍ ຫຼື ຜູ້ຮັບຂໍ້ຄວາມ. ການສື່ສານແມ່ນຂະບວນການທີ່ມີການປ່ຽນແປງຢູ່ເຊິ່ງບໍ່ຈຳກັດແຕ່ພຽງການແລກປ່ຽນຂໍ້ມູນ ແຕ່ຍັງເນັ້ນຢໍ້າເຖິງການວິວັດທະນາຄານຂອງຄວາມສຳພັນທາງສັງຄົມລະຫວ່າງສອງຝ່າຍ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ໃນຄຳສັບພື້ນທີ່ທາງກາຍະພາບ, ໝາຍເຖິງກຸ່ມຄົນໃນພື້ນທີ່ ແລະ ບໍລິເວນພູມິສາດດຽວກັນ, ໂດຍມີຄວາມຕ້ອງການ, ຜົນປະໂຫຍດ, ຄວາມເຊື່ອ ແລະ ຄຸນຄ່າຮ່ວມກັນ, ເຊິ່ງມີຄວາມໜຽວແໜ້ນພໍສົມຄວນ ແລະ ມີຄວາມສຳພັນທີ່ຄົງຢູ່ດົນ. ໃນເລື່ອງຂອງພື້ນທີ່ທີ່ບໍ່ແມ່ນທາງກາຍະພາບ, ຊຸມຊົນໝາຍເຖິງກຸ່ມຄົນທີ່ແບ່ງປັນຄວາມຮູ້ສຶກອັດຕະລັກ ແລະ ຄວາມເປັນຊຸມຊົນໃນຈິດວິນຍານກຸ່ມ ແລະ ມຸ່ງໝັ້ນຕໍ່ເປົ້າໝາຍຮ່ວມກັນ. ຊຸມຊົນສາມາດທັບຊ້ອນ ຫຼື ແຍກອອກຈາກກັນໂດຍພື້ນທີ່ທາງກາຍະພາບ ແລະ ຈິດຕະສາດ. ໃນເວລາດຽວກັນ, ຊຸມຊົນສາມາດມີທັງຄວາມໝາຍໃນວົງກວ້າງ ແລະ ໃນວົງແຄບ. ຄວາມໝາຍໃນວົງກວ້າງຂອງຊຸມຊົນແມ່ນລວມເຖິງລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ, ສາທາລະນະຊົນ, ສື່, ນັກວິໄຈ/ຜູ້ຊ່ຽວຊານ ແລະ ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ໃນປະເທດເຈົ້າພາບ BRI. ໃນຂະນະດຽວກັນ, ຄວາມໝາຍໃນວົງແຄບຂອງຊຸມຊົນໝາຍເຖິງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ຢູ່ພາຍໃນພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງໂຄງການເທົ່ານັ້ນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ການສື່ສານສອງຝ່າຍຫຼາຍແທນທີ່ຈະເປັນການສື່ສານຝ່າຍດຽວລະຫວ່າງຊຸມຊົນ, ເຊິ່ງລວມເຖິງສາທາລະນະຊົນ, ສື່, ນັກວິໄຈ/ຜູ້ຊ່ຽວຊານ ແລະ ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາ, ນັກພັດທະນາ, ຜູ້ສະໜອງທຶນ ແລະ ລັດຖະບານຂອງປະເທດທີ່ເປັນເຈົ້າພາບ. ໂດຍປະເພນີແລ້ວ, ບໍລິສັດໄດ້ເກັບກຳຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບຊຸມຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ໂດຍບໍ່ເຮັດໄດ້ໃຫ້ຊຸມຊົນສາມາດປະກອບສ່ວນຢ່າງຫ້າວຫັນ. ອົງການລະຫວ່າງປະເທດຈິງໃຈຫຼາຍກັບການສື່ສານປະເພດນີ້. ຕົວຢ່າງ: World Bankລະບຸວ່າໃນຂະນະທີ່ມັນເປັນເລື່ອງສຳຄັນໃນການແບ່ງປັນຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບບໍລິສັດເອງກັບຊຸມຊົນ ແລະ ການເກັບກຳຂໍ້ມູນຈາກຊຸມຊົນ, ມັນສາມາດພິຈາລະນາໄດ້ວ່າສິ່ງນີ້ເປັນພຽງການສື່ສານຝ່າຍດຽວ. ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນຢ່າງປະສົບຄວາມສຳເລັດແມ່ນອີງໃສ່ການແບ່ງປັນຂໍ້ມູນໃນຫຼາຍຊ່ອງທາງ ແລະ ການປະສົມປະສານການພິຈາລະນາຜົນປະໂຫຍດຂອງຊຸມຊົນເພີ່ມເຂົ້າໃສ່ການວາງແຜນກ່ອນໂຄງການ, ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ການດຳເນີນງານຂອງໂຄງການ. ບໍລິສັດອາດພົບວ່າມັນເປັນປະໂຍດທີ່ຈະແຕ່ງຕັ້ງຜູ້ປະສານງານ, ຜູ້ຈັດການ, ຄະນະກຳນົດທິດທາງ ແລະ ທີມງານ ແລະ ຝຶກອົບຮົມພະນັກງານຂອງພວກເຂົາໃນດ້ານທັກສະການມີສ່ວມຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ວິໃສທັດນີ້ຂອງພັກກອມມູນິດຈີນ (CCP)ທີ່ຮວບຮວມໂລກທີ່ເປີດກວ້າງ, ກວມລວມ, ສີຂຽວ ແລະ ສວຍງາມເຊິ່ງມີຄວາມສຸກກັບຄວາມສະຫງົບສຸກທີ່ຄົງຢູ່ດົນນານ, ຄວາມໝັ້ນຄົງສາກົນ ແລະ ຄວາມຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງຮ່ວມກັນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from XinhuaNet, "Commentary: Why President Xi strongly advocates building community with shared future," 2020, Visit the Website.

ນິຍາມ

ຄົນທີ່ຖືກຈ້າງງານ ຫຼື ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການສະໜອງແຮງງານໃນຊຸມຊົນ.

ນິຍາມ

ຈຳນວນເງິນ, ທີ່ດິນ, ເຮືອນ, ຊັບສິນ, ໂຄງສ້າງ ຫຼື ຊັບສິນມີຄ່າອື່ນໆທີ່ສະໜອງໃຫ້ເພື່ອທົດແທນໃຫ້ກັບຄວາມເສຍຫາຍທາງກາຍະພາບ ຫຼື ເສດຖະກິດ ຫຼື ການເຄື່ອນຍ້າຍທີ່ເກີດຂຶ້ນຈາກໂຄງການ. ສາມາດພິຈາລະນາວ່າການຊົດເຊີຍມີໃຫ້ຢ່າງພຽງພໍ ຖ້າມັນເທົ່າກັບຄ່າທົດແທນທັງໝົດ, ເຊິ່ງຈະອະນຸຍາດໃຫ້ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບສາມາດຮັບການທົດແທນທີ່ດິນ, ເຮືອນ, ຊັບສິນ, ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ, ຕົວເລືອກການດຳລົງຊີວິດ ແລະ/ຫຼື ສິ່ງອື່ນໆທີ່ສູນເສຍໄປ. ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບການຊົດເຊີຍ, ໃຫ້ເບິ່ງ ການສະໜອງການຊົດເຊີຍຢ່າງພຽງພໍ, ຍົກຍ້າຍຈັດສັນ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນເພື່ອຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Bridges Across Borders, "A Cambodian Guide to Defending Land and Housing Rights Vol 1 - Part 1," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ບັນຫາກ່ຽວຂ້ອງກັບໂຄງການທີ່ກ່ຽວພັນກັບການບໍ່ປະຕິບັດຕາມຂໍ້ກຳນົດສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໂດຍເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ, ຜູ້ສະໜອງທຶນ, ນັກພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາ. ມັນສະແດງເຖິງໂອກາດເປັນໄປໄດ້ຂອງຜົນກະທົບທາງລົບທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ ຫຼື ເກີດຂຶ້ນຈິງໃນພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Enhancing AIIB's Accountability: The Project-Affected People's Mechanism," 2018, View the PDF.

ນິຍາມ

ລະດັບພຶດຕິກຳທີ່ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ, ເຊັ່ນ: ເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ, ຜູ້ສະໜອງທຶນ, ນັກພັດທະນາ ແລະ/ຫຼື ຜູ້ຮັບເໝົາ, ປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້, ນະໂຍບາຍ ຫຼື ແນວທາງໃນປະເທດເຈົ້າພາບ, ປະເທດຈີນ ຫຼື ປະເທດອື່ນໆຢູ່ທົ່ວໂລກ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), "Climate Change 2007: Impacts, Adaptions, and Vulnerability," 2007, View the PDF.

ນິຍາມ

ບັນຫາກ່ຽວຂ້ອງກັບໂຄງການທີ່ກ່ຽວພັນກັບການບໍ່ປະຕິບັດຕາມຂໍ້ກຳນົດສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໂດຍເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ, ຜູ້ສະໜອງທຶນ, ນັກພັດທະນາ ແລະ/ຫຼື ຜູ້ຮັບເໝົາ ແຕ່ບໍ່ທັນຍົກລະດັບເປັນຂໍ້ຂັດແຍ່ງທີ່ເປັນທາງການ. ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວ, ມັນຄອບຄຸມຜົນກະທົບທາງລົບທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນໃນພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງໂຄງການ ແລະ ຄວນຖືກສະເໜີຜ່ານກົນໄກການຮ້ອງທຸກ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Enhancing AIIB's Accountability: The Project-Affected People's Mechanism," 2018, View the PDF.

ນິຍາມ

ສະພາວະການເຊື່ອມໂຍງກັນລະຫວ່າງບ້ານ, ເຂດເມືອງ, ນະຄອນ, ເມືອງ, ແຂວງ, ປະເທດ ແລະ ພາກພື້ນ. ທັງ “ພາວະເຊື່ອມໂຍງແບບແຂງ” ຜ່ານໂຄງສ້າງພື້ນຖານ ແລະ “ພາວະເຊື່ອມໂຍງແບບອ່ອນ” ຜ່ານກົດລະບຽບ ແລະ ມາດຕະຖານ ແມ່ນບູລິມະສິດສອງຢ່າງໃນປັດຈຸບັນຂອງລັດຖະບານຈີນ, ເຊິ່ງພະຍາຍາມຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກໃນຕອນນີ້, ສ້າງໂອກາດການຈ້າງງານ, ສ້າງສັກກະຍາພາບ ແລະ “ເຊື່ອມໂຍງຫົວໃຈ” ຂອງປະຊາຊົນທີ່ຢູ່ຕາມ BRI.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Government of China, "高质量共建“一带一路”成绩斐然 (High-Quality Joint Construction of the 'Belt and Road' has Achieved Remarkable Results)," 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ເພື່ອຮັບຄຳຕິຊົມກ່ຽວກັບການວິເຄາະ, ທາງເລືອກ, ມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນ, ກິດຈະກຳຕິດຕາມ, ມາດຕະການແກ້ໄຂ ແລະ ປ້ອງກັນ ແລະ/ຫຼື ການຕັດສິນໃຈຈາກປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆສຳລັບໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Association for Public Participation (IAP2), "Spectrum of Public Participation," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ການສົນທະນາສອງຝ່າຍລະຫວ່າງຜູ້ສະໜອງທຶນ, ນັກພັດທະນາ, ຜູ້ຮັບເໝົາ ແລະ ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບຢູ່ຝ່າຍໜຶ່ງ ແລະ ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO), ນັກວິໄຈ/ຜູ້ຊ່ຽວຊານ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆທີ່ສຳຄັນຢູ່ອີກຝ່າຍໜຶ່ງ. ມັນຈຳເປັນຕ້ອງມີການລິເລີ່ມ ແລະ ການຮັກສາຄວາມສຳພັນເຊີງໂຄງສ້າງຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Finance Corporation (IFC), "Stakeholder Engagement: A Good Practice Handbook for Companies Doing Business in Emerging Markets," 2017, View the Website.

ນິຍາມ

ຄົນທີ່ຖືກຈ້າງງານ ຫຼື ມີສ່ວນຮ່ວມຜ່ານຜູ້ຮັບເໝົາ, ຜູ້ຮັບເໝົາຍ່ອຍ, ນາຍໜ້າ ຫຼື ສື່ກາງເພື່ອປະຕິບັດວຽກທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບໜ້າທີ່ຫຼັກຂອງໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ແນວຄິດການຄຸ້ມຄອງຍຸດທະສາດທີ່ບໍລິສັດປະສົມປະສານຄວາມກັງວົນຕໍ່ສັງຄົມ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມເຂົ້າໃນການດຳເນີນງານຂອງທຸລະກິດຂອງພວກເຂົາ ແລະ ການສ້າງປະຕິສຳພັນກັບຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມຂອງພວກເຂົາ. ບໍລິສັດຈະພະຍາຍາມສົມດຸມຄຳສັ່ງທາງເສດຖະກິດ, ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ, ໃນຂະນະທີ່ຕອບສະໜອງຕໍ່ຄວາມຄາດໝາຍຂອງຜູ້ຖືຮຸ້ນຂອງພວກເຂົາ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ. CSR ຢູ່ເໜືອການກຸສົນ, ເຖິງແມ່ນກິດຈະກຳທັງສອງປະເພດສາມາດປະກອບສ່ວນໃນການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ຍົກລະດັບຊື່ສຽງຂອງບໍລິສັດ ແລະ ເສີມສ້າງແບຣນຂອງບໍລິສັດ.

ເປົ້າໝາຍຂອງບໍລິສັດຈີນທີ່ມີສ່ວນຮ່ວມໃນໂຄງການໂຄງສ້ານພື້ນຖານຢູ່ຕ່າງປະເທດເພື່ອປົກປ້ອງສິດທິ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ, ສົ່ງເສີມມາດຕະຖານການດຳລົງຊີວິດໃນຊຸມຊົນ ແລະ ຄວາມຍືນຍົງ, ກະຕຸ້ນການຈ້າງງານໃນທ້ອງຖິ່ນ, ຫຼຸດຜ່ອນຜົນກະທົບທາງລົບຂອງໂຄງການພວກເຂົາຕໍ່ສັງຄົມ, ເສີມສ້າງການອະນຸລັກມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳ ແລະ ທິວທັດທຳມະຊາດ, ຍົກລະດັບການຄຸ້ມຄອງຄວາມສະເໝີພາບ ແລະ ແບກຮັບຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ເໝາະສົມຂອງພວກເຂົາຕໍ່ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມໂດຍເຫັນແກ່ການຢູ່ຮ່ວມກັນຢ່າງປອງດອງ ແລະ ການພັດທະນາຮ່ວມກັນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Industrial Development Organization (UNIDO), "What is CSR," accessed in 2022, View the Website; China International Contractors Association (CHINCA), "Sustainable Infrastructure Guidelines for Overseas Chinese Enterprises," 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ການປະຕິບັດງານທີ່ສະເໜີຂຶ້ນເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຜົນກະທົບທາງລົບທີ່ບໍ່ຄາດຄິດ ຫຼື ສາມາດສົ່ງຜົນຈາກການປ່ຽນແປງທີ່ສະເໜີຕໍ່ໂຄງການໃນລະຫວ່າງໄລຍະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ໄລຍະດຳເນີນງານຂອງໂຄງການ. ເບິ່ງ ການກະກຽມ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນປະຕິບັດງານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບວິທີການປະຕິບັດງານເພື່ອການແກ້ໄຂທີ່ໄດ້ວາງແຜນ, ອະນຸມັດ, ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ຕິດຕາມ.

ນິຍາມ

ໂຄງຮ່າງງານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບທີ່ປະກອບມີສະຖາບັນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນລະດັບປະເທດ, ລະດັບພາຍໃນປະເທດ ຫຼື ລະດັບຂະແໜງການ, ພ້ອມທັງກົດໝາຍ, ລະບຽບການ, ກົດລະບຽບ ແລະ ຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຂໍ້ກຳນົດສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມສຳລັບໂຄງການໂຄງສ້າງພື້ນຖານ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Development Bank (ADB), "Safeguard Policy Statement," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ທົບທວນໂຄງຮ່າງກົດໝາຍ ແລະ ສະຖາບັນທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ກັບມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳ; ລະບຸບົດບາດ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ຫຼາກຫຼາຍ; ກຳນົດມາດຕະການເພື່ອລະບຸ ແລະ ຄຸ້ມຄອງຜົນກະທົບ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການ; ສະເໜີມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນ; ລະບຸຂັ້ນຕອນເພື່ອປະກອບຂໍ້ກຳນົດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ, ເຊິ່ງລວມເຖິງຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານເມື່ອຄົ້ນພົບມໍລະດົກໂດຍບັງເອີນ, ເຂົ້າໃສ່ຂໍ້ຕົກລົງຂອງໂຄງການ; ກຳນົດຕາຕະລາງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ຈຳນວນຄາດຄະເນຂອງພະນັກງານ, ກອງທຶນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນອື່ນໆທີ່ຈຳເປັນ; ແລະ ລວມເຖິງຂໍ້ກຳນົດສຳລັບການຕິດຕາມ ແລະ ການລາຍງານ. ມັນສາມາດເປັນເອກະສານດ່ຽວ ຫຼື ສ່ວນໜຶ່ງຂອງແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP). CHMP ຄວນກຽມພ້ອມໃນການປຶກສາຫາລືກັບເຈົ້າໜ້າທີ່ມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳ ແລະ ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ເຊິ່ງລວມເຖິງຄົນພື້ນເມືອງ, ພ້ອມທັງຄົນກຸ່ມນ້ອຍຕ່າງເຊື້ອຊາດ, ພາສາ ແລະ ສາສະໜາ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "Guidance for Borrowers, ESS8: Cultural Heritage," 2018, View the PDF.

ນິຍາມ

ວັດຖຸທີ່ເຄື່ອນຍ້າຍໄດ້ ຫຼື ເຄື່ອນຍ້າຍບໍ່ໄດ້, ສະຖານທີ່, ໂຄງສ້າງ, ກຸ່ມໂຄງສ້າງ ແລະ ລັກສະນະທຳມະຊາດ ແລະ ພູມິປະເທດທີ່ມີຄວາມສຳຄັນທາງໂບຮານຄະດີ, ຊາກດຶກດຳບັນ, ປະຫວັດສາດ, ສາສະໜາ, ສິນລະປະຄວາມສວຍງາມ ຫຼື ຄວາມສຳຄັນອື່ນໆທາງວັດທະນະທຳ. ຊັບພະຍາກອນເຫຼົ່ານີ້ອາດຖືກຕັ້ງຢູ່ໃນສະພາບແວດລ້ອມເທດສະບານ ຫຼື ຊົນນະບົດ ແລະ ອາດຢູ່ເໜືອ ຫຼື ໃຕ້ດິນ ຫຼື ໃຕ້ນໍ້າ. ຜົນປະໂຫຍດທາງວັດທະນະທຳຂອງພວກເຂົາອາດຢູ່ໃນລະດັບທ້ອງຖິ່ນ, ແຂວງ ຫຼື ປະເທດ ຫຼື ຢູ່ພາຍໃນຊຸມຊົນລະຫວ່າງປະເທດ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ສິດທິຂອງປະຊາຊົນເຊິ່ງເປັນແບບບຸກຄົນ ແລະ ໃນຊຸມຊົນກັບຄົນອື່ນເພື່ອພັດທະນາ ແລະ ສະແດງຄວາມອອກເຖິງມະນຸດສະທຳຂອງພວກເຂົາ, ມຸມມອງກ່ຽວກັບໂລກ ແລະ ຄວາມໝາຍທີ່ພວກເຂົາກຳນົດໃນການເປັນຢູ່ຂອງພວກເຂົາ ແລະ ການພັດທະນາຜ່ານຄຸນຄ່າ, ຄວາມເຊື່ອ, ຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ, ພາສາ, ຄວາມຮູ້, ສິນລະປະ, ສະຖາບັນ ແລະ ວິທີການດຳລົງຊີວິດປະເພດອື່ນໆ. ສິດທິເຫຼົ່ານີ້ຍັງປົກປ້ອງການເຂົ້າເຖິງມໍລະດົກ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທາງວັດທະນະທຳ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations (UN), "International standards: Special Rapporteur in the field of cultural rights," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ເຄົາລົບ ແລະ ຕອບສະໜອງຄວາມເຊື່ອຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ, ປະເພນີ, ຄຸນຄ່າ, ຄວາມຕ້ອງການດ້ານພາສາ, ການປະຕິບັດທາງສາສະໜາ ແລະ ຄວາມແຕກຕ່າງອື່ນໆຂອງບຸກຄົນ.

ນິຍາມ

ຜົນກະທົບທີ່ຕາມມາ, ຜົນກະທົບສ່ວນເກີນ ແລະ/ຫຼື ຜົນກະທົບຮວມກັນຂອງໂຄງການເມື່ອເພີ່ມໃສ່ການພັດທະນາອື່ນໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃນອະດີດ, ປັດຈຸບັນ ຫຼື ອະນາຄົດ ແລະ ອາດເກີດຂຶ້ນໃນພາຍຫຼັງ ຫຼື ໃນສະຖານທີ່ຕັ້ງທີ່ແຕກຕ່າງກັນ. ການພັດທະນາໃນອະນາຄົດສາມາດເປັນການປະຕິບັດງານ, ໂຄງການ ຫຼື ກິດຈະກຳທີ່ມີການວາງແຜນ, ມີການຄາດການດ້ວຍເຫດຜົນ ຫຼື ບໍ່ມີການວາງແຜນແຕ່ສາມາດຄາດການໄດ້. ຜົນກະທົບສະສົມສາມາດເກີດມາຈາກກິດຈະກຳເລັກນ້ອຍຂອງບຸກຄົນແຕ່ມີຄວາມສຳຄັນຕໍ່ສ່ວນລວມ ເຊິ່ງເກີດຂຶ້ນຕາມຊ່ວງເວລາ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF; International Finance Corporation (IFC), "What is Cumulative Impact Assessment and Management," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືເພື່ອພິຈາລະນາຜົນກະທົບສະສົມຂອງໂຄງການໂດຍຮວມກັນກັບຜົນກະທົບຈາກການພັດທະນາອື່ນໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ, ພ້ອມທັງກິດຈະກຳທີ່ບໍ່ມີການວາງແຜນແຕ່ສາມາດຄາດການໄດ້ທີ່ໂຄງການໄດ້ເປີດນໍາໃຊ້ ເຊິ່ງອາດເກີດຂຶ້ນໃນພາຍຫຼັງ ຫຼື ໃນສະຖານທີ່ຕັ້ງທີ່ແຕກຕ່າງກັນ. ຄວນກຳນົດຜົນກະທົບສະສົມທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນໃຫ້ໄວເທົ່າທີ່ເປັນໄປໄດ້, ເຊິ່ງຕາມຫຼັກການແລ້ວແມ່ນກຳນົດໃຫ້ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການກຳນົດຂອບເຂດການສຶກາ ແລະ ກວດສອບລາຍລະອຽດເຊີງເລິກຍິ່ງຂຶ້ນໂດຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການປະເມີນຜົນກະທົບສະສົມ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF; World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ໝາຍເຖິງຮູບແບບການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນຂອງຊຸມຊົນທີ່ມີມາຕັ້ງດົນນານແລ້ວຕາມກົດໝາຍປະເພນີ, ຄຸນຄ່າ, ປະເພນີ ແລະ ທຳນຽມຂອງຄົນພື້ນເມືອງ ແລະ ຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນ, ເຊິ່ງລວມເຖິງການນໍາໃຊ້ຕາມລະດູການ ຫຼື ແບບໝຸນວຽນແທນທີ່ຈະເປັນສິດທິຕາມກົດໝາຍຢ່າງເປັນທາງການຕໍ່ທີ່ດິນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທີ່ອອກໃຫ້ໂດຍລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Programme on Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation (UN-REDD Program), "Customary rights," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ຂັ້ນຕອນສຳຄັນໃນການປະເມີນການກວດສອບວິເຄາະສະຖານະໃນເບື້ອງຕົ້ນໂດຍນັກພັດທະນາ, ບໍລິສັດປະກັນໄພ ແລະ ຜູ້ສະໜອງທຶນ. ກິດຈະກຳລວມເຖິງການທົບທວນເອກະສານທີ່ມີຢູ່ ແລະ ການວິເຄາະຂໍ້ມູນມືສອງເພື່ອສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈພື້ນຖານກ່ຽວກັບບໍລິບົດວັດທະນະທຳຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ, ສະຖານະການສັງຄົມ-ເສດຖະກິດ, ບູລິມະສິດການພັດທະນາ, ບັນຫາໃຫຍ່ ແລະ ອຸປະສັກທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນຕໍ່ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການທີ່ສະເໜີ.

ນິຍາມ

ການປັບປຸງຄຸນນະພາບຊີວິດ, ໂອກາດ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບໂດຍສະເພາະ ແລະ ໃນປະເທດເຈົ້າພາບ BRI ໃນຂອບເຂດທີ່ກວ້າງ. ມັນສາມາດເກີດຂຶ້ນໃນລະດັບຊຸມຊົນໂດຍມີການກໍ່ສ້າງສະຖານທີ່ເກັບນໍ້າ ແລະ ສຸຂະອະນາໄມແຫ່ງໃໝ່ ຫຼື ໃນລະດັບປະເທດໂດຍມີການພັດທະນາຫົວໜ່ວຍສ້າງພະລັງງານທົດແທນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Bridges Across Borders, "A Cambodian Guide to Defending Land and Housing Rights Vol 1, Part 1," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ຫຼື ສັງຄົມທີ່ເກີດຂຶ້ນຈາກໂຄງການ ແລະ ເກີດຂຶ້ນໃນເວລາດຽວກັນໃນສະຖານທີ່ຕັ້ງຂອງໂຄງການ.

ນິຍາມ

ຄົນທີ່ຖືກຈ້າງງານ ຫຼື ມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກົງກັບນັກພັດທະນາ ແລະ ໜ່ວຍງານການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດເພື່ອເຮັດວຽກທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບໂຄງການໂດຍສະເພາະ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ການເລືອກປະຕິບັດຕໍ່ບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ຫຼື ກຸ່ມອື່ນໆໃນສັງຄົມຢ່າງເປັນພິເສດ ຍ້ອນກຸ່ມ, ຊົນຊັ້ນ ຫຼື ໝວດໝູ່ທີ່ພວກເຂົາຢູ່ຮ່ວມກັນ. ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບສາມາດຖືກຈຳແນະປະຕິບັດໂດຍອີງໃສ່ພື້ນຖານຂອງຄວາມພິການ, ອາຍຸ, ເຊື້ອຊາດ, ເພດ, ສັນຊາດ, ສາສະໜາ, ສະຖານະທາງສັງຄົມ-ເສດຖະກິດ ຫຼື ອັດຕະລັກອື່ນໆຂອງພວກເຂົາ. 

ນິຍາມ

ບຸກຄົນ ຫຼື ກຸ່ມຄົນທີ່ຖືກເຄື່ອນຍ້າຍທາງກາຍະພາບຜ່ານການຍ້າຍສະຖານທີ່ຕັ້ງໃໝ່, ການສູນເສຍດິນທີ່ຢູ່ອາໄສ ຫຼື ການສູນເສຍທີ່ພັກ ແລະ ຖືກເຄື່ອນຍ້າຍທາງເສດຖະກິດຜ່ານການສູນເສຍດິນທີ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດຜົນຜະລິດ, ຊັບສິນ, ການເຂົ້າເຖິງຊັບສິນ, ແຫຼ່ງລາຍໄດ້ ຫຼື ວິທີການດຳລົງຊີວິດ ເນື່ອງຈາກການເອົາທີ່ດິນໂດຍບໍ່ສະໝັກໃຈສຳລັບໂຄງການ ຫຼື ຂໍ້ຈຳກັດໃນການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນຢ່າງບໍ່ສະໝັກໃຈ ແລະ ຄົນທີ່ສູນເສຍການເຂົ້າເຖິງສວນສາທາລະນະທີ່ກຳນົດໄວ້ຕາມກົດໝາຍ ແລະ ພື້ນທີ່ປົກປ້ອງ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Development Bank (ADB), "Safeguard Policy Statement," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂະບວນການສຳລັບນັກພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາເພື່ອລະບຸ, ປ້ອງກັນ, ຫຼຸດຜ່ອນ ແລະ ຮັບຜິດຊອບສຳລັບຄວາມສ່ຽງທາງການເງິນ, ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ. ມັນເຮັດໜ້າທີ່ເປັນສ່ວນສຳຄັນຂອງລະບົບການຕັດສິນໃຈ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESRM). ເວົ້າອີກຢ່າງໜຶ່ງແມ່ນຂະບວນການສຳລັບຜູ້ສະໜອງທຶນເພື່ອທົບທວນ ແລະ ວິເຄາະຄວາມສ່ຽງກ່ອນທີ່ຈະເຮັດຂໍ້ຕົກລົງການສະໜອງທຶນຂອງໂຄງການກັບນັກພັດທະນາ, ຜູ້ຮັບເໝົາ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ຄວາມກົດດັນຕໍ່ບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ ຫຼື ຊຸມຊົນໂດຍບຸກຄົນອື່ນ, ເຈົ້າໜ້າທີ່, ບໍລິສັດ ຫຼື ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມເພື່ອໃຫ້ເຮັດຂັດກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງພວກເຂົາ. 

ນິຍາມ

ການສູນເສຍທີ່ດິນ, ຊັບສິນ, ການເຂົ້າເຖິງຊັບສິນ, ແຫຼ່ງລາຍໄດ້ ຫຼື ວິທີການດຳລົງຊີວິດ ເນື່ອງຈາກການເອົາທີ່ດິນໂດຍບໍ່ສະໝັກໃຈ ຫຼື ຂໍ້ຈຳກັດໃນການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນຢ່າງບໍ່ສະໝັກໃຈ ແລະ ການເຂົ້າເຖິງສວນສາທາລະນະທີ່ກຳນົດໄວ້ຕາມກົດໝາຍ ແລະ ພື້ນທີ່ປົກປ້ອງ. ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບການເຄື່ອນຍ້າຍທາງເສດຖະກິດ, ໃຫ້ເບິ່ງ ການເອົາທີ່ດິນ ແລະ ການສະໜອງການຊົດເຊີຍຢ່າງພຽງພໍ, ຍົກຍ້າຍຈັດສັນ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນເພື່ອຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Development Bank (ADB), "Safeguard Policy Statement," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ການທ່ອງທ່ຽວໄປພື້ນທີ່ທຳມະຊາດຢ່າງມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໂດຍອະນຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມ, ສົ່ງເສີມສະຫວັດດີພາບຂອງປະຊາຊົນໃນທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ກ່ຽວພັນກັບການແປພາສາ ແລະ ການສຶກສາ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from The International Ecotourism Society, "What is Ecotourism," 2015, View the Website.

ນິຍາມ

ແຜນການເພື່ອແກ້ໄຂເຫດການສຸກເສີນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສະຖານະການ ແລະ ການປ່ຽນແປງໂດຍບັງເອີນໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ການດຳເນີນງານຂອງໂຄງການ. ແຜນການເຫຼົ່ານີ້ລວມເຖິງຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ມອບໝາຍຢ່າງຊັດເຈນສຳລັບການປະເມີນຄວາມສ່ຽງຕໍ່ຊີວິດ ແລະ ຊັບສິນ, ພ້ອມທັງຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານສຳລັບການສື່ສານພາວະສຸກເສີນປະເພດຕ່າງໆຕໍ່ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Development Bank (ADB), "Environment Safeguards: A Good Practice Sourcebook Draft Working Document," 2012, View the PDF.

ນິຍາມ

ໃຫ້ອຳນາດເດັດຂາດໃນການຕັດສິນໃຈສຳລັບການປະເມີນໂຄງການ, ການອອກແບບ ແລະ ແຜນການຢູ່ໃນມືຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆ. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Association for Public Participation (IAP2), "Spectrum of Public Participation," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ຄວາມສາມາດຂອງບຸກຄົນທີ່ຈະຮັບອຳນາດ ແລະ ຄວບຄຸມເໜືອຊີວິດຂອງພວກເຂົາເອງ. ມັນໝາຍເຖິງການເພີ່ມຄວາມເຂັ້ມແຂງສ່ວນຕົວ, ການເມືອງ, ສັງຄົມ ຫຼື ເສດຖະກິດຂອງບຸກຄົນ, ຊຸມຊົນ ຫຼື ໃນກຸ່ມອື່ນໆໃນສັງຄົມ. ມັນກ່ຽວພັນກັບການປູກຈິດສຳນຶກ, ການສ້າງຄວາມໝັ້ນໃຈໃນຕົນເອງ, ການເປີດກວ້າງທາງເລືອກ ແລະ ການເພີ່ມການເຂົ້າເຖິງ ແລະ ການຄວບຄຸມເໜືອຊັບພະຍາກອນ ແລະ ການດຳເນີນການເພື່ອປ່ຽນແປງໂຄງສ້າງ ແລະ ສະຖາບັນທີ່ເສີມສ້າງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ການຈຳແນກປະຕິບັດ ແລະ ຄວາມບໍ່ເທົ່າທຽມເປັນຢູ່ຖາວອນ. ປະຊາຊົນຄວນທີ່ຈະສາມາດອ້າງສິດທິເທົ່າທຽມ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງພວກເຂົາ; ມີສິດທິເຂົ້າເຖິງຊັບພະຍາກອນ ແລະ ໂອກາດຢ່າງເທົ່າທຽມ; ແລະ ມີຄວາມຮີບດ່ວນທີ່ຈະນໍາໃຊ້ສິດທິ, ຄວາມສາມາດ, ຊັບພະຍາກອນ ແລະ ໂອກາດຂອງພວກເຂົາເພື່ອເລືອກ ແລະ ກຳນົດນະໂຍບາຍ, ເງື່ອນໄຂ ແລະ ລັກສະນະອື່ນໆຂອງໂຄງການໃນລະດັບຍຸດທະສາດ ເຊິ່ງສາມາດສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຊີວິດຂອງພວກເຂົາ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR), "Empowerment, Inclusion, Equality: Accelerating sustainable development with human rights," 2019, View the PDF; United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF) Regional Office for South Asia, "Gender Equality: Glossary of Terms and Concepts," 2017, View the PDF.

ນິຍາມ

ແຜນການທີ່ພັດທະນາຂຶ້ນເພື່ອໂຕ້ຕອບອຸປະຕິເຫດ, ເຫດການ, ຜົນກະທົບທາງລົບທີ່ບໍ່ຄາດຄິດ ຫຼື ການປ່ຽນແປງທີ່ສຳຄັນຕໍ່ທຳມະຊາດ, ຂອບເຂດ, ການອອກແບບ, ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ຫຼື ການດຳເນີນງານຂອງໂຄງການ. ມັນກຳນົດມາດຕະການທີ່ຈຳເປັນເພື່ອເສີມສ້າງການປະຕິບັດຂອງນັກພັດທະນາ ແລະ/ຫຼື ຜູ້ຮັບເໝົາໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບຂໍ້ກຳນົດສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ; ກຳນົດຜົນຕາມມາ ແລະ ການປະຕິບັດງານທີ່ຕ້ອງການເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາໃດໜຶ່ງ; ແລະ ຄາດຄະເນກອງທຶນ, ຊັບພະຍາກອນ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບສຳລັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ.

ນິຍາມ

ຂະບວນການລະບຸ, ຄາດການ, ປະເມີນ, ຫຼຸດຜ່ອນ, ຄຸ້ມຄອງ ແລະ ຕິດຕາມຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຂອງໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Development Programme (UNDP), "Guidance Note: UNDP Social and Environmental Standards, Social and Environmental Assessment and Management," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂະບວນການທີ່ກຳນົດຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ເຊິ່ງລວມເຖິງຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ສິດທິມະນຸດ ແລະ ການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ) ຂອງໂຄງການທີ່ສະເໜີໃນພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງມັນ. ມັນຍັງເປັນເອກະສານຄອບຄຸມກ່ຽວກັບຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຂອງໂຄງການ. ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວ, ESIA ຈະຖືກກະກຽມສຳລັບການພັດທະນາພື້ນທີ່ສີຂຽວ ຫຼື ການຂະຫຍາຍຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ມີອົງປະກອບທາງກາຍະພາບ, ລັກສະນະ ແລະ ສະຖານທີ່ທີ່ລະບຸໄວ້ໂດຍສະເພາະ ເຊິ່ງມີທ່າອ່ຽງທີ່ຈະສ້າງຜົນກະທົບຄັ້ງໃຫຍ່ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ຫຼື ສັງຄົມ. ໃນກໍລະນີທີ່ໂຄງການມີໂອກາດເປັນໄປໄດ້ທີ່ຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ສິດທິມະນຸດ, ເອກະສານຄວນລວມເຖິງການປະເມີນຜົນກະທົບເຫຼົ່ານັ້ນ. ຕົວຢ່າງຂອງເອກະສານການປະເມີນລວມເຖິງແຕ່ບໍ່ສະເພາະພຽງລາຍການດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້: ການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ, ການກວດສອບສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ, ການປະເມີນໄພອັນຕະລາຍ, ການປະເມີນຄວາມສ່ຽງ, ການປະເມີນຜົນກະທົບສະສົມ, ການວິເຄາະສັງຄົມ ແລະ ຂໍ້ຂັດແຍ່ງ, ແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP), ໂຄງຮ່າງງານເພື່ອຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ, ESIA ໃນລະດັບພາກພື້ນ, ESIA ໃນລະດັບຂະແໜງການ, ການປະເມີນສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໃນລະດັບຍຸດທະສາດ (SESA), ແຜນຍົກຍ້າຍຈັດສັນ, ແຜນຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່, ແຜນການເພື່ອຄົນພື້ນເມືອງ (IPP), ແຜນປະຕິບັດງານດ້ານຊີວະນາໆພັນ (BAP), ແຜນການຄຸ້ມຄອງມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳ (CHMP) ແລະ ການອະນຸຍາດສິ່ງແວດລ້ອມສະເພາະໂຄງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ. ການສະຫຼຸບສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມທີ່ບໍ່ແມ່ນທາງເຕັກນິກສາມາດເສີມປະກອບໃຫ້ກັບເອກະສານການປະເມີນ, ໂດຍສະເພາະເມື່ອໄດ້ເປີດເຜີຍສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ຕໍ່ສາທາລະນະຊົນໂດຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຂະບວນການການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມໃນຂອບເຂດທີ່ກວ້າງຂຶ້ນ. ເຖິງແມ່ນຜົນກະທົບ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມອາດຖືກກວດສອບໂດຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ (EIA) ໃນປະເທດເຈົ້າພາບບາງປະເທດ, ມັນສຳຄັນທີ່ຈະກຳນົດວ່າອາດຈຳເປັນຕ້ອງມີການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສັງຄົມ (SIA) ແຍກຕ່າງຫາກ ຫຼື ເສີມປະກອບ ຫຼື ບໍ່ ເພື່ອລະບຸຜົນກະທົບ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສັງຄົມໃນຂອບເຂດທີ່ຄົບຖ້ວນສົມບູນ ໂດຍສະເພາະແມ່ຍິງ; ຜູ້ອາວຸໂສ; ເດັກນ້ອຍ ແລະ ໄວໜຸ່ມ; ຄົນພິການ; ຄົນພື້ນເມືອງ; ຄົນກຸ່ມນ້ອຍຕ່າງເຊື້ອຊາດ, ພາສາ ແລະ ສາສະໜາ; ຜູ້ລີ້ໄພ; ແລະ ປະຊາກອນທີ່ຖືກເຄື່ອນຍ້າຍ. ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບການພົວພັນກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆໃນການປະເມີນນີ້, ໃຫ້ເບິ່ງ ການກະກຽມ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA).

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Equator Principles Association (EPA), "The Equator Principles 4," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຄະນະບຸກຄົນທີ່ຮັບຜິດຊອບສຳລັບການຮວບຮວມຄະນະຜູ້ຊ່ຽວຊານທາງວິທະຍາສາດ/ເຕັກນິກ, ການຄັດເລືອກຜູ້ຊ່ຽວຊານທີ່ສະເພາະ ຫຼື ການພົວພັນກັບຕົວແທນຂອງໜ່ວຍງານລັດຖະບານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເພື່ອທົບທວນການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA), ແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP) ແລະ ລາຍງານການຕິດຕາມສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມເປັນໄລຍະສຳລັບໂຄງການ. ໃນຂະນະທີ່ປະເທດເຈົ້າພາບບາງປະເທດມີຄະນະບຸກຄົນອິດສະຫຼະທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ເປັນຜູ້ມີອຳນາດສຳລັບ ESIA, ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບຈະຜູກຂາດບົດບາດນີ້ໃນປະເທດອື່ນໆ.

ນິຍາມ

ຜູ້ຊ່ຽວຊານ ຫຼື ບໍລິສັດທີ່ມີຄຸນສົມບັດ ແລະ ປະສົບການເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ກັບຂະບວນການການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA); ພົວພັນກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆ; ແລະ ກະກຽມການກຳນົດຂອບເຂດການສຶກສາ, ຂອບເຂດຂອງງານ (ToR), ລາຍງານ ESIA ແລະ ແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP). ໂດຍສະເພາະສຳລັບໂຄງການທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ, ຄວາມເປັນອິດສະຫຼະຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານ ຫຼື ບໍລິສັດຈາກໂຄງການ ແລະ ຜູ້ສະເໜີໂຄງການສາມາດຊ່ວຍຮັບປະກັນຄວາມເປັນກົງ, ຄວາມຖືກຕ້ອງ ແລະ ຄວາມສົມບູນຄົບຖ້ວນຂອງຂະບວນການ ESIA.

ນິຍາມ

ໂດຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການທົບທວນຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຂອງໂຄງການທີ່ສະເໜີໃນເບື້ອງຕົ້ນຂອງພວກເຂົາ, ຜູ້ສະໜອງທຶນນໍາໃຊ້ຂະບວນການນີ້ເພື່ອໄຕ່ຕອງຂະໜາດຂອງຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບ. ໂດຍອີງໃສ່ການປະເມີນໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ໝວດໝູ່ທີ່ຕາມມາມັກກຳນົດຂໍ້ກຳນົດພາຍໃນຂອງຜູ້ສະໜອງທຶນສຳລັບການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ແລະ ການເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນ. ເບິ່ງ ການຈັດໝວດໝູ່ໂຄງການ ແລະ ການກວດສອບ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບຂະບວນການນີ້.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Finance Corporation (IFC), “Environmental and Social Categorization,” accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ກວດສອບຜົນກະທົບ ແລະ ຄວາມສ່ຽງເມື່ອໂຄງການປະກອບມີໂປຣແກຣມ ແລະ/ຫຼື ຊຸດໂຄງການຍ່ອຍ ແລະ ບໍ່ສາມາດກຳນົດຜົນກະທົບຕ່າງໆໄດ້ຈົນກວ່າຈະໄດ້ລະບຸລາຍລະອຽດຂອງໂປຣແກຣມ ຫຼື ໂຄງການຍ່ອຍ. ESMF ກຳນົດຫຼັກການ, ກົດລະບຽບ, ແນວທາງ ແລະ ຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານເພື່ອປະເມີນຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ. ມັນປະກອບມີມາດຕະການ ແລະ ແຜນການເພື່ອຫຼຸດຈຳນວນ, ຫຼຸດຜ່ອນ ແລະ/ຫຼື ຊົດໃຊ້ໃຫ້ກັບຜົນກະທົບທາງລົບ ແລະ ເພື່ອປັບປຸງຜົນກະທົບທາງບວກ; ການສະໜອງໃຫ້ເພື່ອຄາດຄະເນ ແລະ ຕັ້ງງົບປະມານຕົ້ນທຶນຂອງມາດຕະການດັ່ງກ່າວ ແລະ ກຳນົດຕາຕະລາງສຳລັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດມາດຕະການ ແລະ ແຜນການ; ແລະ ຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບໜ່ວຍງານ ຫຼື ຫຼາຍໜ່ວຍງານທີ່ຮັບຜິດຊອບສຳລັບການແກ້ໄຂຜົນກະທົບ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຂອງໂຄງການ, ເຊິ່ງລວມເຖິງສັກກະຍາພາບສຳລັບການຄຸ້ມຄອງຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESRM). ມັນລວມເຖິງຂໍ້ມູນທີ່ພຽງພໍກ່ຽວກັບພື້ນທີ່ທີ່ຄາດການວ່າໂຄງການຍ່ອຍຈະຕັ້ງຢູ່, ເຊິ່ງລວມເຖິງຄວາມບອບບາງໃດໜຶ່ງທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໃນພື້ນທີ່ດັ່ງກ່າວ, ຜົນກະທົບທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ ແລະ ມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນທີ່ອາດມີການຄາດການວ່າຈະນໍາໃຊ້.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ລະບຸລາຍລະອຽດຂອງມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງໃນລະຫວ່າງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ການດຳເນີນງານຂອງໂຄງການເພື່ອຫຼຸດຈຳນວນ, ຫຼຸດຜ່ອນ ແລະ/ຫຼື ຊົດໃຊ້ໃຫ້ກັບຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ແລະ ປັບປຸງຜົນກະທົບທາງບວກ; ຂໍ້ກຳນົດການຕິດຕາມ ແລະ ການລາຍງານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ; ການຈັດແຈງດ້ານສະຖາບັນ ແລະ ອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ; ການສະໜອງໃຫ້ສຳລັບການເປີດເຜີຍ ແລະ ການປຶກສາຫາລືໃນລະຫວ່າງໄລຍະການວາງແຜນກ່ອນໂຄງການ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ, ເຊິ່ງລວມເຖິງມາດຕະການສຳລັບການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ; ການພັດທະນາສັກກະຍາພາບ ແລະ ມາດຕະການຝຶກອົບຮົມ, ເຊິ່ງລວມເຖິງການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຄົນໃດໜຶ່ງທີ່ຈຳເປັນສຳລັບຈຸດປະສົງດັ່ງກ່າວ; ຕາຕະລາງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ການຄາດຄະເນຕົ້ນທຶນ, ເຊິ່ງປະສົມປະສານເຂົ້າໃສ່ຕາຕະລາງໂດຍລວມຂອງໂຄງການ ແລະ ງົບປະມານ; ແລະ ຕົວຊີ້ວັດຜົນການດຳເນີນງານ, ເປົ້າໝາຍ ຫຼື ເກນການຍອມຮັບ. ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບການພົວພັນກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆໃນແຜນການນີ້, ໃຫ້ເບິ່ງ ການກະກຽມ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP).

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ລະບົບຄຸ້ມຄອງທີ່ປົກຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ, ສັງຄົມ, ສຸຂະພາບ ແລະ ຄວາມປອດໄພ ເຊິ່ງອາດມີຜົນບັງຄັບນໍາໃຊ້ໃນລະດັບວິສາຫະກິດ ຫຼື ໂຄງການ. ລະບົບນີ້ແມ່ນຖືກອອກແບບເພື່ອລະບຸ, ປະເມີນ ແລະ ຄຸ້ມຄອງຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຕະຫຼອດໄລຍະການຈັດຕັ້ງດຳເນີນໂຄງການ ແລະ ໄລຍະດຳເນີນງານຂອງໂຄງການ. ມັນປະກອບມີຄູ່ມື, ນະໂຍບາຍ, ໂປຣແກຣມ ແລະ ແຜນການຄຸ້ມຄອງ, ຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານ, ຂໍ້ກຳນົດ, ຕົວຊີ້ວັດຜົນການປະຕິບັດງານ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ການຝຶກອົບຮົມ, ການກວດສອບເປັນໄລຍະ, ການກວດກາ ແລະ ເອກະສານແຫຼ່ງທີ່ມາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ. ມັນແມ່ນໂຄງຮ່າງງານສຳຄັນທີ່ສຸດທີ່ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP). 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Equator Principles Association (EPA), "The Equator Principles 4," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂະບວນການເພື່ອລະບຸ, ປະເມີນຄຸນນະພາບ, ແກ້ໄຂ ແລະ ຄຸ້ມຄອງຜົນກະທົບ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຂອງໂຄງການທີ່ສະເໜີຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ. ມັນນໍາໃຊ້ເກນສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໃນການກວດສອບໂຄງການ, ການຈັດໝວດໝູ່ໂຄງການ ແລະ ການປະເມີນຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ແລະ ມາດຕະການການກວດສອບວິເຄາະສະຖານະອື່ນໆ, ເພື່ອກຳນົດຄວາມເປັນໄປໄດ້ທາງການດຳເນີນງານ ແລະ ການເງິນຂອງໂຄງການທີ່ສະເໜີ. 

ນິຍາມ

ເອກະສານອ້າງອີງເຕັກນິກທີ່ມີຖະແຫຼງການທົ່ວໄປ ແລະ ສະເພາະອຸດສາຫະກຳຂອງການປະຕິບັດອຸດສາຫະກຳລະຫວ່າງປະເທດໃນລະດັບດີ (GIIP). ແນວທາງເຫຼົ່ານີ້ປະກອບມີລະດັບຜົນການປະຕິບັດງານ ແລະ ມາດຕະການທີ່ຖືວ່າສາມາດບັນລຸໄດ້ທົ່ວໄປໃນສະຖານທີ່ແຫ່ງໃໝ່ ເຊິ່ງມີເຕັກໂນໂລຊີທີ່ໃຊ້ງານຢູ່ພ້ອມກັບຕົ້ນທຶນທີ່ສົມເຫດສົມຜົນ. ສາມາດພົບເຫັນ EHSG ໄດ້ຢູ່ບ່ອນນີ້: https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/topics_ext_content/ifc_external_cor…;

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ປັດຊະຍາການລົງທຶນທີ່ສຸມໃສ່ຜົນການປະຕິບັດງານສິ່ງແວດລ້ອມ, ຜົນການປະຕິບັດງານສັງຄົມ ແລະ ການປົກຄອງວິສາຫະກິດ. ມັນຖືກພັດທະນາຂຶ້ນໃນຊຸ່ມປີ 1960 ແລະ 1970 ເພື່ອໂຕ້ຕອບຄວາມຕ້ອງການຂອງນັກລົງທຶນ ແລະ ສາທາລະນະຊົນ. ແນວຄິດຫຼັກຂອງ ESG, ເຊັ່ນ: ການເງິນສີຂຽວ ແລະ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ, ມີລັກສະນະສອດຄ່ອງກັນກັບຍຸດທະສາດການພັດທະນາຂອງປະເທດຈີນໃນລະດັບສູງ. ESG ຍັງສະທ້ອນເຖິງວິທີການຕ່າງໆຂອງບໍລິສັດເພື່ອສ້າງຄຸນຄ່າໄລຍະຍາວ ແລະ ການສ້າງສະຖາບັນພາຍໃນທີ່ເຮັດໃຫ້ສາມາດມີການຕັດສິນໃຈທີ່ດີ, ພ້ອມທັງຄວາມສາມາດຂອງບໍລິສັດເຫຼົ່ານັ້ນໃນການປິດລ້ອມຄວາມສ່ຽງ. ມັນເຮັດໜ້າທີ່ເປັນການອ້າງອີງທີ່ມີຄ່າໃຫ້ຜູ້ລົງທຶນສາມາດຕັດສິນມູນຄ່າຂອງບໍລິສັດໃດໜຶ່ງ, ປັບປຸງຍຸດທະສາດການລົງທຶນ ແລະ ຕັດສິນໃຈໃນການລົງທຶນ. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Community Engagement Handbook for Chinese International Contractors (2021 Edition)-北京商道纵横信息科技有限责任公司,” 2021, View the Website.

ນິຍາມ

ມີລັກສະນະທີ່ປາສະຈາກຄວາມແຕກຕ່າງທີ່ບໍ່ຍຸຕິທຳ, ຫຼົບຫຼີກໄດ້ ຫຼື ແກ້ໄຂໄດ້ໃນບັນດາກຸ່ມຄົນ, ໂດຍທີ່ກຸ່ມຄົນເຫຼົ່ານັ້ນຈະຖືກນິຍາມຕາມສັງຄົມ, ເສດຖະກິດ, ປະຊາກອນສາດ ຫຼື ພູມິພາດ. ການຮັບປະກັນຄວາມຍຸຕິທຳດ້ານນະໂຍບາຍ, ຂະບວນການ ແລະ ຜົນໄດ້ຮັບສຳລັບຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທຸກລາຍແມ່ນຈຳເປັນຕ້ອງມີການຮັບຮູ້ ພ້ອມທັງການຊົດເຊີຍສຳລັບຄວາມເສຍປຽບໃນອະດີດ ແລະ/ຫຼື ໃນປັດຈຸບັນທີ່ອີງໃສ່ຄວາມສາມາດ, ອາຍຸ, ເຊື້ອຊາດ, ເພດ, ສັນຊາດ, ສາສະໜາ, ສະຖານະທາງສັງຄົມ-ເສດຖະກິດຂອງກຸ່ມຄົນໃດໜຶ່ງໃນສັງຄົມ ຫຼື ອັດຕະລັກອື່ນໆ. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Health Organization (WHO), "Health Equity," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ສິດທິເຂົ້າເຖິງທາງກາຍະພາບ, ສັງຄົມ ແລະ ເສດຖະກິດຂອງປະຊາຊົນທັງໝົດຕໍ່ອາຫານທີ່ພຽງພໍ, ປອດໄພ ແລະ ມີໂພຊະນາການທີ່ບັນລຸຄວາມຕ້ອງການທາງອາຫານ ແລະ ຄວາມມັກອາຫານຂອງພວກເຂົາສຳລັບຊີວິດທີ່ມີແຮງ ແລະ ມີສຸຂະພາບດີຢູ່ສະເໝີ. ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານອາຫານໃນຄົວເຮືອນຄືການນໍາໃຊ້ແນວຄິດນີ້ໃນລະດັບຄອບຄົວ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Food and Agriculture Organization (FAO) of the United Nations (UN), "Policy Brief: Food Security," 2006, View the PDF; Food and Agricultural Organization, "Chapter 2. Food security: concepts and measurement," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ການເອົາອອກຢ່າງຖາວອນ ຫຼື ຊົ່ວຄາວເຊິ່ງຄັດກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ ແລະ/ຫຼື ຊຸມຊົນຈາກເຮືອນ ແລະ/ຫຼື ທີ່ດິນທີ່ພວກເຂົາຄອບຄອງໂດຍບໍ່ມີການສະໜອງ ແລະ ການເຂົ້າເຖິງຮູບແບບການປົກປ້ອງທາງກົດໝາຍທີ່ເໝາະສົມ ແລະ ການປົກປ້ອງອື່ນໆ. ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບການເຄື່ອນຍ້າຍທາງກາຍະພາບ, ໃຫ້ເບິ່ງ ການເອົາທີ່ດິນ ແລະ ການສະໜອງການຊົດເຊີຍຢ່າງພຽງພໍ, ຍົກຍ້າຍຈັດສັນ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນເພື່ອຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ສິດທິສະເພາະທີ່ເປັນຂອງຄົນພື້ນເມືອງ ແລະ ເປັນທີ່ຮັບຮູ້ໃນຫຼາກຫຼາຍເຄື່ອງມືກົດໝາຍລະຫວ່າງປະເທດ, ເຊັ່ນ: “ຖະແຫຼງການຂອງສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍສິດທິຂອງຄົນພື້ນເມືອງ (UNDRIP),” “ສົນທິສັນຍາສະບັບເລກທີ 169 ຂອງອົງການແຮງງານລະຫວ່າງປະເທດ (ILO 169)”, “ສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍຊີວະນາໆພັນ (CBD)”, “ໂຄງຮ່າງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ” ຂອງWorld Bank ແລະ ມາດຕະຖານຜົນການດຳເນີນງານທາງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຂອງບໍລິສັດການເງິນລະຫວ່າງປະເທດ (IFC), ພ້ອມທັງກົດໝາຍຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ. ຄົນພື້ນເມືອງສາມາດດຳເນີນການສົນທະນາ ແລະ ການຕັດສິນໃຈຂອງພວກເຂົາເອງຮ່ວມກັນຢ່າງເປັນອິດສະຫຼະໃນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ພວກເຂົາບໍ່ໄດ້ຮູ້ສຶກຄືກັບຖືກຂົ່ມຂູ່ ແລະ ພວກເຂົາມີເວລາພຽງພໍໃຫ້ສົນທະນາກັນເປັນພາສາຂອງພວກເຂົາເອງໃນເລື່ອງຕ່າງໆທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິດທິຂອງພວກເຂົາ, ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດໃນທີ່ດິນຂອງພວກເຂົາ, ດິນແດນ, ການດຳລົງຊີວິດ, ຄວາມຮູ້, ໂຄງສ້າງທາງສັງຄົມ, ທຳນຽມ, ລະບົບການປົກຄອງ ແລະ ວັດທະນະທຳ ຫຼື ມໍລະດົກ (ຈັບຕ້ອງໄດ້ ແລະ ຈັບຕ້ອງບໍ່ໄດ້). ມັນອະນຸຍາດໃຫ້ພວກເຂົາສາມາດໃຫ້ການຍິນຍອມ ຫຼື ລະງັບຄວາມຍິນຍອມຕໍ່ໂຄງການທີ່ອາດສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ພວກເຂົາ ຫຼື ດິນແດນຂອງພວກເຂົາ. ຫຼັງຈາກທີ່ພວກເຂົາໃຫ້ການຍິນຍອມຂອງພວກເຂົາ, ພວກເຂົາສາມາດຖອນມັນໃນຂັ້ນຕອນໃດໜຶ່ງ. ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ, FPIC ເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາສາມາດເຈລະຈາເງື່ອນໄຂໃນການອອກແບບ, ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ, ການຕິດຕາມ ແລະ ການປະເມີນໂຄງການ. 

ທຸກອົງປະກອບທີ່ຢູ່ພາຍໃນ FPIC ແມ່ນເຊື່ອມໂຍງກັນ ແລະ ບໍ່ຄວນປະຕິບັດພວກມັນໂດຍແຍກອອກຈາກກັນ. ສາມອົງປະກອບທຳອິດ (ໂດຍສະໝັກໃຈ, ເກີດຂຶ້ນກ່ອນລ່ວງໜ້າ ແລະ ໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນ) ເຂົ້າເກນເງື່ອນໄຂ ແລະ ກຳນົດເງື່ອນໄຂການຍິນຍອມເປັນຂະບວນການຕັດສິນໃຈ. ເວົ້າໂດຍສັງເຂບກໍຄື ຄວນມີການຍິນຍອມກ່ອນທີ່ໂຄງການ, ແຜນການ ຫຼື ການດຳເນີນການໃດໜຶ່ງຈະສາມາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ (ລ່ວງໜ້າ), ມັນຄວນມີການຕັດສິນໃຈຢ່າງເປັນອິດສະຫຼະ (ສະໝັກໃຈ) ແລະ ອີງໃສ່ຂໍ້ມູນທີ່ຖືກຕ້ອງ, ກົງເວລາ ແລະ ພຽງພໍໃນລັກສະນະທີ່ແທດເໝາະກັບວັດທະນະທຳ (ໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນ) ເພື່ອທີ່ພິຈາລະນາວ່າມັນເປັນຜົນໄດ້ຮັບທີ່ຖືກຕ້ອງ ຫຼື ຜົນຕາມມາຂອງຂະບວນການຕັດສິນໃຈຮ່ວມກັນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Food and Agriculture Organization (FAO) of the United Nations (UN), "Free Prior and Informed Consent - An indigenous peoples’ right and a good practice for local communities - FAO," 2016, View the Website.

ນິຍາມ

ເວີຊັນທີ່ຄອບຄຸມໜ້ອຍລົງຂອງການຍິນຍອມໂດຍສະໝັກໃຈ, ເກີດຂຶ້ນກ່ອນລ່ວງໜ້າ ແລະ ໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນ (FPIC). FPICon ຖືກນໍາໃຊ້ໃນນະໂຍບາຍຂອງ Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) ແລະ ປະເທດເຈົ້າພາບບາງປະເທດ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ມັນບໍ່ເປັນທີ່ຮັບຮູ້ໃນກົດໝາຍລະຫວ່າງປະເທດ ແລະ ຫຼາກຫຼາຍອົງການສິດທິມະນຸດໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມສຳນັກງານຂ້າຫຼວງໃຫຍ່ສິດທິມະນຸດແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (OCHR) ເພື່ອສະໜັບສະໜູນການນໍາໃຊ້ FPIC. ສຳລັບ AIIB, FPICon ແມ່ນຂະບວນການເພີ່ມເຕີມທີ່ສ້າງຂຶ້ນເທິງການປຶກສາຫາລືທີ່ມີຄວາມໝາຍສຳລັບໂຄງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບປະຊາຊົນທີ່ບໍ່ແມ່ນຄົນພື້ນເມືອງ. ສຳລັບ AIIB, FPICon ມີຜົນນໍາໃຊ້ກັບການອອກແບບໂຄງການ, ການຈັດແຈງເພື່ອຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ຜົນໄດ້ຮັບຕາມຄາດໝາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ຄົນພື້ນເມືອງ; ແລະ ມັນສ້າງເທິງຂະບວນການປຶກສາຫາລືທີ່ມີຄວາມໝາຍ ແລະ ຈຳເປັນຕ້ອງມີການເຈລະຈາຢ່າງສຸດຈະລິດລະຫວ່າງຜູ້ກູ້ຢືມ ແລະ ຊຸມຊົນຄົນພື້ນເມືອງທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ. AIIB ຍັງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຜູ້ກູ້ຢືມກຽມຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບຂະບວນການປຶກສາຫາລືເປັນລາຍລັກອັກສອນກັບຊຸມຊົນເຫຼົ່ານີ້ ແລະ ລາຍລະອຽດໃນເລື່ອງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບໂຄງການທີ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຊຸມຊົນໃນວົງກວ້າງ (BCS), ພ້ອມທັງມຸມມອງທີ່ບໍ່ເຫັນດ້ວຍ. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Inclusive Development International (IDI), "Community Guide to the Asian Infrastructure Investment Bank," 2020, View the PDF; Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR), "Comments on the Draft Environmental and Social Framework (ESF) of the Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB)," 2020, View the PDF; Forest Peoples Programme, "Effective Participation and Free, Prior and Informed Consent," 2016, View the PDF; Berenika Drazewska and Kristin Hausler, "The Role of Multilateral Development Banks in the Protection of Intangible Cultural Heritage," British Institute of International and Comparative Law, 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ອົງປະກອບໜຶ່ງຂອງການປຶກສາຫາລືໂດຍສະໝັກໃຈ, ເກີດຂຶ້ນກ່ອນລ່ວງໜ້າ ແລະ ໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນ (FPICon). ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ, ມັນເກີດຂຶ້ນເມື່ອຊຸມຊົນໃນວົງກວ້າງເຫັນດີກັບໂຄງການ. ມັນບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງໝາຍຄວາມວ່າ 100 ເປີເຊັນຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈະສະໜັບສະໜູນໂຄງການ; ບາງຄົນ ຫຼື ກຸ່ມຄົນທີ່ຢູ່ພາຍໃນຊຸມຊົນອາດບໍ່ເຫັນດີກັບໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Inclusive Development International (IDI), "Community Guide to the Asian Infrastructure Investment Bank," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຄຳສັບຄຸ້ມຄອງສຳລັບການກະທຳໃດໜຶ່ງທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ ແລະ ຂັດຂືນຄວາມຕັ້ງໃຈຂອງບຸກຄົນໜຶ່ງ ແລະ ອີງໃສ່ຄວາມແຕກຕ່າງທາງເພດລະຫວ່າງບຸກຄົນຕາມທີ່ສັງຄົມສັນນິຖານ. ທຳມະຊາດ ແລະ ຂອບເຂດການກະທຳທີ່ສະເພາະຂອງ GBV ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໃນວັດທະນະທຳ, ປະເທດເຈົ້າພາບ ແລະ ພາກພື້ນ. ມັນລວມເຖິງການກະທຳທີ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍຫາຍ ຫຼື ຄວາມທຸກຍາກລຳບາກທາງກາຍະພາບ, ເພດ ຫຼື ຈິດໃຈ; ໄພຂົ່ມຂູ່ຈາກການກະທຳດັ່ງກ່າວ; ການຂູ່ເຂັນ; ແລະ ການຮິບເສລີພາບໃນຮູບແບບອື່ນໆ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF; United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF) Regional Office for South Asia, "Gender Equality: Glossary of Terms and Concepts," 2017, View the PDF.

ນິຍາມ

ໝາຍເຖິງສິດທິສະເໝີພາບ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແລະ ໂອກາດສຳລັບແມ່ຍິງ ແລະ ຜູ້ຊາຍ, ພ້ອມທັງເດັກຍິງ ແລະ ເດັກຊາຍ. ມັນໝາຍຄວາມວ່າຄວນພິຈາລະນາຜົນປະໂຫຍດ, ຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ບູລິມະສິດທີ່ແຕກຕ່າງກັນຂອງທັງແມ່ຍິງ ແລະ ຜູ້ຊາຍ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women (UN Women), "Concepts and Definitions," Gender Mainstreaming, accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ຂະບວນການທີ່ຍຸຕິທຳຕໍ່ປະຊາຊົນທຸກເພດ ແລະ ສຳຄັນຄືຄວາມສະເໝີພາບຂອງຜົນຕາມມາ ແລະ ຜົນໄດ້ຮັບ. ມັນອາດກ່ຽວຂ້ອງກັບການນໍາໃຊ້ມາດຕະການພິເສດເພື່ອຊົດເຊີຍໃຫ້ກັບຄວາມລຳອຽງໃນອະດີດ, ລະບົບ ແລະ/ຫຼື ວັດທະນະທຳ ຫຼື ການຈຳແນກປະຕິບັດ. ໂດຍມີຄວາມສະເໝີພາບເປັນເປົ້າໝາຍສູງສຸດ, ຄວາມເທົ່າທ່ຽມກ່ຽວພັນກັບການປະຕິບັດແຕກຕ່າງທີ່ຍຸຕິທຳ ແລະ ໃຊ້ວິທີການທີ່ເປັນປະໂຫຍດເພື່ອແກ້ໄຂອຸປະສັກ ຫຼື ຄວາມເສຍປຽບທີ່ຝັງຮາກໃນມາດຕະຖານທາງເພດ, ບົດບາດ ແລະ ຄວາມສຳພັນ.
ແມ່ຍິງມີຄວາມແຕກຕ່າງ ແລະ ບົດບາດທາງສັງຄົມທີ່ພິເສດ ແລະ ອາດມີມຸມມອງທີ່ແຕກຕ່າງກັນຕໍ່ໍຊັບພະຍາກອນດຽວກັນ. ຍ້ອນແມ່ຍິງໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຈາກໂຄງການໂຄງສ້າງພື້ນຖານໃນລັກສະນະທີ່ແຕກຕ່າງຈາກຜູ້ຊາຍ, ການທີ່ແມ່ຍິງກ່ຽວຂ້ອງຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ບໍລິສັດສ້າງພາບລັກທີ່ດີແກ່ວິສາຫະກິດ, ເພີ່ມຄວາມພໍໃຈຂອງສາທາລະນະຊົນ, ເພີ່ມວິທີແກ້ໄຂທີ່ເປັນນະວັດຕະກຳຍິ່ງຂຶ້ນ ແລະ ປັບປຸງຜົນການດຳເນີນງານທາງສັງຄົມ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), "Gender Equity," accessed in 2022, View the Website; United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF) Regional Office for South Asia, "Gender Equality: Glossary of Terms and Concepts," 2017, View the PDF; SynTao and China International Contractors Association (CHINCA), “Community Engagement Handbook for Chinese International Contractors (2021 Edition)-北京商道纵横信息科技有限责任公司,” 2021, View the Website.

ນິຍາມ

ບົ່ງບອກການຮັບຮູ້ເຖິງຄວາມແຕກຕ່າງທາງເພດ. ມັນນໍາໃຊ້ກັບນະໂຍບາຍ, ໂປຣແກຣມ, ໂຄງການ ຫຼື ກິດຈະກຳທີ່ພະຍາຍາມແກ້ໄຂຜົນກະທົບຈາກມາດຕະຖານທາງເພດ, ບົດບາດ ແລະ ຄວາມສຳພັນ. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Global Partnership for Education and United Nations Girls’ Education Initiative, "Guidance for Developing Gender-Responsive Education Sector Plans," 2017, View the PDF; European Institute for Gender Equality (EIGE), "gender-sensitive," accessed in 2022, View the Website; United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF) Regional Office for South Asia, "Gender Equality: Glossary of Terms and Concepts," 2017, View the PDF.

ນິຍາມ

ຄອບຄຸມສະຖາບັນ, ນະໂຍບາຍ, ມາດຕະຖານ, ຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານ ແລະ ໂຄງການລິເລີ່ມທີ່ລັດຖະບານ ແລະ ພົນລະເມືອງຂອງພວກເຂົານໍາໃຊ້ເພື່ອກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມສາມາດໃນການຄາດການ, ສະຖຽນລະພາບ ແລະ ຄວາມເປັນລະບົບລະບຽບຫຼາຍຂຶ້ນໃນການໂຕ້ຕອບຂອງພວກເຂົາຕໍ່ຄວາມທ້າທາຍຂ້າມປະເທດ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations (UN), "Global Governance and Global rules for Development in the Post-2015 Era," 2014, View the PDF.

ນິຍາມ

ການນໍາໃຊ້ທັກສະວິຊາຊີບ, ຄວາມດຸໝັ່ນ, ຄວາມຮອບຄອບ ແລະ ການຄາດການທີ່ມີການຄາດໝາຍຢ່າງສົມເຫດສົມຜົນຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານທີ່ມີທັກສະ ແລະ ປະສົບການ ເຊິ່ງມີສ່ວນຮ່ວມໃນພາລະໜ້າທີ່ປະເພດດຽວກັນພາຍໃຕ້ສະຖານະການດຽວກັນ ຫຼື ຄ້າຍຄືກັນທົ່ວໂລກ ຫຼື ໃນພາກພື້ນ. ຜົນໄດ້ຮັບຂອງການນໍາໃຊ້ດັ່ງກ່າວຄວນເຮັດໃຫ້ໂຄງການສາມາດນໍາໃຊ້ການປະຕິບັດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີທີ່ເໝາະສົມທີ່ສຸດໃນສະຖານະການສະເພາະໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF; Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Enhancing AIIB's Accountability: The Project-Affected People's Mechanism," 2018, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂັ້ນຕອນການປະຕິບັດງານກົດໝາຍ ຫຼື ບໍ່ແມ່ນກົດໝາຍ (ຫຼື ເປັນຕຸລາການ/ບໍ່ເປັນຕຸລາການ) ທີ່ສະເໜີວິທີການທາງການສຳລັບຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ ເຊັ່ນ: ບຸກຄົນ, ຜູ້ເຮັດວຽກ, ຊຸມຊົນ ແລະ ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ເຊິ່ງໄດ້ຮັບຜົນກະທົບທາງລົບຈາກໂຄງການ ເພື່ອສະເໜີການສອບຖາມ/ຄວາມກັງວົນ/ຄຳຮ້ອງທຸກ, ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການສົນທະນາ ແລະ ການເຈລະຈາ ແລະ ຊອກຫາວິທີແກ້ໄຂຜົນກະທົບທາງລົບເຫຼົ່ານີ້. 

ກົນໄກເຫຼົ່ານີ້ອາດນໍາໃຊ້ຂະບວນການທີ່ມີການຕັດສິນ, ອີງໃສ່ການສົນທະນາ ຫຼື ຂະບວນການອື່ນໆທີ່ແທດເໝາະກັບວັດທະນະທຳ ແລະ ຮອງຮັບສິດທິ. ອີງຕາມສະຫະປະຊາຊາດ (UN), ເພື່ອໃຫ້ກົນໄກການຮ້ອງທຸກມີປະສິດທິພາບ, ມັນຄວນມີລັກສະນະຊອບທຳຕາມກົດໝາຍ, ສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້, ສາມາດຄາດເດົາໄດ້, ເທົ່າທຽມ, ໂປ່ງໃສ່, ຮອງຮັບສິດທິ ແລະ ເປັນແຫຼ່ງການຮຽນຮູ້ທີ່ຕໍ່ເນື່ອງ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Centre for Research on Multinational Corporations (SOMO), "What are Grievance Mechanisms?," accessed in 2022, View the Website; Mariëtte van Huijstee, Victor Ricco, and Laura Ceresna-Chaturvedi, "How to use the UN Guiding Principles on Business and Human Rights in company research and advocacy: A guide for civil society organisations," Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen, SOMO, and Cividep India, 2012, View the PDF.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືເພື່ອລະບຸ, ວິເຄາະ ແລະ ຄວບຄຸມໄພອັນຕະລາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການມີຢູ່ຂອງສານ ແລະ ສະພາບການອັນຕະລາຍໃນສະຖານທີ່ໂຄງການ. ຜູ້ສະໜອງທຶນອາດຕ້ອງການການປະເມີນໄພອັນຕະລາຍສຳລັບໂຄງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສານໄວໄຟ, ສານລະເບີດ, ສານກໍ່ໃຫ້ເກີດປະຕິກິລິຍາ ແລະ ສານພິດໃດໜຶ່ງເມື່ອພວກມັນປາກົດຢູ່ໃນສະຖານທີ່ໃນປະລິມານທີ່ຫຼາຍກວ່າລະດັບເກນສະເພາະ. ສຳລັບໂຄງການໃດໜຶ່ງ, ລາຍງານການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ອາດປະກອບມີການປະເມີນໄພອັນຕະລາຍເທົ່ານັ້ນ. ໃນກໍລະນີອື່ນໆ, ການປະເມີນນີ້ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງເອກະສານ ESIA.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ການປະເມີນ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງຄວາມສ່ຽງ H&S ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ຜູ້ເຮັດວຽກ ແລະ ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ພ້ອມທັງການຈັດໃຫ້ມີສະພາບແວດລ້ອມການເຮັດວຽກທີ່ປອດໄພ ແລະ ມີສຸຂະພາບດີໃນລະຫວ່າງໄລຍະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ໄລຍະດຳເນີນງານຂອງໂຄງການ.

ນິຍາມ

ການເນັ້ນຢໍ້າໃໝ່ຂອງລັດຖະບານຈີນທີ່ໃຫ້ບູລິມະສິດກັບຄຸນນະພາບຂອງການພັດທະນາ ແລະ ການໃຫ້ປະຊາຊົນມີຊີວິດທີ່ດີຂຶ້ນ. ໂດຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການປ່ຽນແປງຈາກການພະຍາຍາມເຕີບໂຕໂດຍໄວ, ລັດຖະບານຈີນຢືນຢັນວ່າໃນຕອນນີ້ຕົນມຸ່ງໝັ້ນໃນຄວາມກ້າວໜ້າທີ່ມີປະຊາຊົນເປັນສູນກາງ, ພ້ອມທັງການພັດທະນາແບບນະວັດຕະກຳ, ມີການປະສານງານກັນ, ສີຂຽວ ແລະ ເປີດກວ້າງ ແລະ ການພັດທະນາແບບກວມລວມ. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from The State Council Information Office of The People's Republic of China, "Xi Jinping on China's high-quality development," 2021, View the Website.

ນິຍາມ

ສິດທິທີ່ເກີດຂຶ້ນໂດຍທຳມະຊາດຂອງມະນຸດທຸກຄົນ, ໂດຍບໍ່ຄຳນຶງເຖິງຄວາມສາມາດ, ອາຍຸ, ເຊື້ອຊາດ, ເພດ, ສັນຊາດ, ສາສະໜາ, ສະຖານະສັງຄົມ-ເສດຖະກິດ ຫຼື ອັດຕະລັກອື່ນໆ. ພວກມັນລວມເຖິງແຕ່ບໍ່ສະເພາະພຽງແຕ່ສິດທິໃນການໃຊ້ຊີວິດ, ອາຫານ ແລະ ໂພຊະນາການ, ນໍ້າ ແລະ ສຸຂະອານາໄມ, ເຮືອນ, ສຸຂະພາບ, ການສຶກສາ, ການເຮັດວຽກ ແລະ ເສລີພາບ. ທຸກຄົນມີສິດທິຮັບສິດທິເຫຼົ່ານີ້, ໂດຍບໍ່ມີການຈຳແນກປະຕິບັດ. ໂດຍໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງເປັນພິເສດໃນ “ຖະແຫຼງການສາກົນວ່າດ້ວຍສິດທິມະນຸດ (UDHR)”, “ຂໍ້ຕົກລົງລະຫວ່າງປະເທດສຳລັບສິດທິພົນລະເມືອງ ແລະ ການເມືອງ (ICCPR)”, “ຂໍ້ຕົກລົງລະຫວ່າງປະເທດສຳລັບສິດທິທາງເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທຳ (ICESCR)” ແລະ ເຄື່ອງມືລະຫວ່າງປະເທດອື່ນໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສິດທິມະນຸດ, ສິດທິເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນບໍ່ສາມາດແຍກອອກ, ບໍ່ສາມາດແບ່ງແຍກ ແລະ ເປັນອິດສະຫຼະ. ເນື່ອງຈາກທຸກປະເທດໄດ້ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນຢ່າງໜ້ອຍໜຶ່ງໃນສົນທິສັນຍາຫຼັກເກົ້າສະບັບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສິດທິມະນຸດ, ລັດຖະບານມີພັນທະໃນການເຄົາລົບ, ການປົກປ້ອງ ແລະ ການປະຕິບັດສິດທິມະນຸດ. 

ສາມາດພົບເຫັນສົນທິສັນຍາຫຼັກເກົ້າສະບັບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສິດທິມະນຸດ, ພ້ອມທັງພິທີການທາງເລືອກຢູ່ບ່ອນນີ້: https://www.ohchr.org/en/core-international-human-rights-instruments-an…;

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR), "What are human rights?," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ຄົນທີ່ດຳເນີນການເພື່ອສົ່ງເສີມ ຫຼື ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດຢ່າງສະຫງົບສຸກດ້ວຍຕົນເອງ ຫຼື ຮ່ວມກັບຄົນອື່ນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Human Rights Office of the High Commissioner (OHCHR), "Special Rapporteur on human rights defenders," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ຕາຕະລາງໂຄງການທີ່ລະບຸການປະຕິບັດງານ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ສະເພາະທີ່ຕ້ອງປະຕິບັດພາຍໃນກອບເວລາທີ່ກຳນົດໄວ້ລ່ວງໜ້າໃນລະຫວ່າງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ການດຳເນີນງານ. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ການໃຫ້ອຳນາດແກ່ປະຊາຊົນເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມ ແລະ ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຈາກຂະບວນການການພັດທະນາໃນລັກສະນະທີ່ສອດຄ່ອງກັບເງື່ອນໄຂໃນທ້ອງຖິ່ນ. ການກວມລວມແມ່ນລວມເຖິງນະໂຍບາຍເພື່ອສົ່ງເສີມຄວາມສະເໝີພາບຂອງໂອກາດ ແລະ ການບໍ່ຈຳແນກປະຕິບັດໂດຍປັບປຸງສິດທິຂອງຄົນທຸກຍາກ ແລະ ຄົນເສຍປຽບໃນການເຂົ້າເຖິງການສຶກສາ, ສຸຂະພາບ, ການປົກປ້ອງທາງສັງຄົມ, ເຮືອນ, ຄຸນນະພາບສິ່ງແວດລ້ອມ, ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ, ພະລັງງານທີ່ສາມາດຊື້ໄດ້, ນໍ້າ ແລະ ສຸຂະອານາໄມ, ການຈ້າງງານ, ການບໍລິການທາງການເງິນ ແລະ ຊັບສິນທີ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດຜົນຜະລິດ. ມັນຍັງປະກອບມີການປະຕິບັດງານເພື່ອກຳຈັດອຸປະສັກຕໍ່ກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງທີ່ມັກຖືກກີດກັນຈາກຂະບວນການການພັດທະນາ, ເພື່ອວ່າສຽງຂອງພວກເຂົາຈະເປັນທີ່ຮັບຮູ້.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ຈຳເປັນຕ້ອງມີການແກ້ໄຂບັນຫາການບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມສຳຄັນ ແລະ ການຈຳແນກປະຕິບັດທີ່ກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງຕ້ອງທົນຮັບ. ກຸ່ມຄົນອາດມີຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງບໍລິບົດແຕ່ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວແມ່ນລວມເຖິງແມ່ຍິງ; ຄົນພິການ; ຄົນພື້ນເມືອງ; ຄົນກຸ່ມນ້ອຍຕ່າງເຊື້ອຊາດ, ພາສາ ແລະ ສາສະໜາ; ຜູ້ລີ້ໄພ; ແລະ ປະຊາກອນທີ່ຖືກເຄື່ອນຍ້າຍ. ກ່ອນທີ່ຈະເລີ່ມຕົ້ນໂຄງການ, ນັກພັດທະນາສາມາດນໍາໃຊ້ວິທີການທີ່ຕັ້ງໃຈ ແລະ ຜ່ານການຄິດຄຳນວນທີ່ຈະບໍ່ພຽງແຕ່ປະເມີນ ແລະ ປ້ອງກັນຄວາມສ່ຽງທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ ແລະ ຜົນກະທົບທາງລົບເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງຕ້ອງຮັບປະກັນວ່າກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງຈະໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຈາກໂຄງການການພັດທະນາ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ຄຳສັບ (ເຖິງແມ່ນບໍ່ໄດ້ໃຫ້ນິຍາມໄວ້ໃນ "ຖະແຫຼງການຂອງສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍສິດທິຂອງຄົນພື້ນເມືອງ (UNDRIP)") ທີ່ນໍາໃຊ້ໃນຊຸດເຄື່ອງມືນີ້ໂດຍມີຄວາມໝາຍໂດຍລວມເພື່ອໝາຍເຖິງກຸ່ມຄົນຕ່າງສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທຳທີ່ມີລັກສະນະດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້ໃນລະດັບທີ່ແຕກຕ່າງກັນ: ການລະບຸຕົນເອງວ່າເປັນສະມາຊິກຂອງກຸ່ມຄົນພື້ນເມືອງທີ່ໂດດເດັ່ນ ແລະ ການຮັບຮູ້ອັດຕະລັກນີ້ໂດຍຄົນອື່ນ; ການຕິດພັນຮ່ວມກັບຖິ່ນທີ່ຢູ່ທີ່ມີຄວາມໂດດເດັ່ນທາງພູມິສາດ ຫຼື ດິນແດນບັນພະບູລຸດໃນພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງໂຄງການ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດໃນຖິ່ນທີ່ຢູ່ ແລະ ດິນແດນເຫຼົ່ານີ້; ສະຖາບັນວັດທະນະທຳ, ເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ ຫຼື ການເມືອງໂດຍປະເພນີ ເຊິ່ງແຍກອອກຈາກສະຖາບັນສັງຄົມ ຫຼື ວັດທະນະທຳກະແສຫຼັກ; ພາສາ ຫຼື ສຳນຽງທີ່ໂດດເດັ່ນ, ມັກແຕກຕ່າງຈາກພາສາທີ່ເປັນທາງການ ຫຼື ພາສາຂອງປະເທດ ຫຼື ພາກພື້ນທີ່ພວກເຂົາອາໄສຢູ່; ແລະ ຄວາມຕັ້ງໃຈທີ່ຈະຮັກສາ ແລະ ຜະລິດຄືນສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ລະບົບບັນພະບູລຸດຂອງພວກເຂົາໃນຖານະຄົນ ແລະ ຊຸມຊົນທີ່ໂດດເດັ່ນ. 

ເນື່ອງຈາກຄົນພື້ນເມືອງອາດມີລະບົບ ຫຼື ໂຄງສ້າງຊຸມຊົນທີ່ໂດດເດັ່ນ, ບໍລິສັດອາດຈຳເປັນຕ້ອງນໍາໃຊ້ວິທີການຕ່າງຫາກສຳລັບການແຈ້ງການ ແລະ ການປຶກສາຫາລືກັບຊຸມຊົນເຫຼົ່ານີ້. ຄົນພື້ນເມືອງອາດຜະເຊີນໜ້າກັບຄວາມສ່ຽງທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ແລະ ໃນລະດັບທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ເຊິ່ງລວມເຖິງການສູນເສຍອັດຕະລັກທາງຊຸມຊົນ, ວັດທະນະທຳ, ທີ່ດິນຕາມປະເພນີ ແລະ ການດຳລົງຊີວິດທີ່ອີງໃສ່ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ. 

ປະເທດເຈົ້າພາບອາດນໍາໃຊ້ຄຳສັບທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ເຊັ່ນ: “ກຸ່ມເຊື້ອຊາດ” ແລະ “ຊົນເຜົ່າ” ເພື່ອໝາຍເຖິງຄົນພື້ນເມືອງ. ປະເທດເຫຼົ່ານີ້ຍັງອາດມີຂໍ້ກຳນົດທາງກົດໝາຍ, ຂໍ້ບັງຄັບ ແລະ/ຫຼື ລະບຽບການທີ່ພິເສດສຳລັບການພົວພັນກັບຄົນພື້ນເມືອງ. 

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Equator Principles Association (EPA), "The Equator Principles 4," 2020, View the PDF; SynTao and China International Contractors Association (CHINCA), “Community Engagement Handbook for Chinese International Contractors (2021 Edition)-北京商道纵横信息科技有限责任公司,” 2021, View the Website; United Nations (UN), "United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues: Who are indigenous peoples?," accessed in 2022, View the PDF.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ກະກຽມສຳລັບໂຄງການທີ່ມີຜົນກະທົບ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ຄົນພື້ນເມືອງ. ດ້ວຍການປະກອບສ່ວນທີ່ມີຄວາມໝາຍຂອງຄົນພື້ນເມືອງທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, IPP ຄວນອະທິບາຍຂໍ້ແທ້ຈິງທີ່ຈຳເປັນ, ຂໍ້ມູນຄົ້ນພົບທີ່ສຳຄັນ ແລະ ການປະຕິບັດງານທີ່ແນະນໍາ; ສະຫຼຸບອົງປະກອບ ຫຼື ກິດຈະກຳຂອງໂຄງການທີ່ອາດສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຄົນພື້ນເມືອງ; ອະທິບາຍຊຸມຊົນຄົນພື້ນເມືອງ ແລະ ທີ່ດິນ, ດິນແດນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນຂອງພວກເຂົາ; ລົງລາຍລະອຽດໃນຄວາມເຊື່ອມໂຍງ ຫຼື ຄວາມສຳພັນຂອງພວກເຂົາກັບທີ່ດິນ, ດິນແດນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນເຫຼົ່ານັ້ນ; ລະບຸກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງທີ່ຢູ່ພາຍໃນຊຸມຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ; ສະຫຼຸບສິດທິທີ່ສຳຄັນ ແລະ ໂຄງຮ່າງງານກົດໝາຍທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້; ສົນທະນາກ່ຽວກັບຂໍ້ມູນຄົ້ນພົບຈາກການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA); ສະເໜີມາດຕະການເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຜົນກະທົບທາງລົບ, ຍົກລະດັບຜົນປະໂຫຍດຕໍ່ສັງຄົມ ແລະ ເສດຖະກິດ ແລະ ສະໜັບສະໜູນອົງການຂອງຄົນພື້ນເມືອງ; ສະຫຼຸບຜົນໄດ້ຮັບຈາກການປຶກສາຫາລືທີ່ແທດເໝາະກັບວັດທະນະທຳ ແລະ ຂະບວນການການຍິນຍອມໂດຍສະໝັກໃຈ, ເກີດຂຶ້ນກ່ອນລ່ວງໜ້າ ແລະ ໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນ (FPIC); ອະທິບາຍກົນໄກການຮ້ອງທຸກ; ລະບຸການຈັດແຈງ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງສະຖາບັນ; ກຳນົດຂໍ້ກຳນົດສຳລັບການຕິດຕາມ ແລະ ການລາຍງານໃນລະຫວ່າງໄລຍະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ໄລຍະດຳເນີນງານ; ແລະ ລວມເຖິງຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບພະນັກງານ, ກອງທຶນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນອື່ນໆທີ່ຈຳເປັນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Development Programme (UNDP), "Guidance Note, Social and Environmental Standards, Standard 6: Indigenous Peoples," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ຫຼື ສັງຄົມທີ່ເກີດຂຶ້ນຈາກໂຄງການ ແລະ ເກີດຂຶ້ນພາຍຫຼັງ ຫຼື ຢູ່ຫ່າງອອກຈາກຜົນກະທົບໂດຍກົງແຕ່ຍັງສາມາດຄາດການໄດ້ຢ່າງສົມເຫດສົມຜົນ. ມັນບໍ່ລວມເຖິງຜົນປະໂຫຍດຊັກຈູງ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ຫຼື ສັງຄົມໃນພື້ນທີ່ ແລະ ຊຸມຊົນຈາກການພັດທະນາທີ່ບໍ່ໄດ້ມີເຈດຕະນາໃຫ້ເກີດຂຶ້ນແຕ່ສາມາດຄາດການໄດ້ ເຊິ່ງເກີດຂຶ້ນຈາກໂຄງການ. ມັນອາດເກີດຂຶ້ນຫຼັງຈາກທີ່ໄລຍະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການສຳເລັດ ແລະ/ຫຼື ໃນສະຖານທີ່ຕັ້ງອື່ນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Development Bank (ADB), "Environment Safeguards: A Good Practice Sourcebook Draft Working Document," 2012, View the PDF.

ນິຍາມ

ໃຫ້ຂໍ້ມູນທີ່ສົມດຸນ ແລະ ເປັນກາງກ່ຽວກັບໂຄງການແກ່ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆ ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຂົາເຂົ້າໃຈບັນຫາ, ທາງເລືອກ, ໂອກາດ ແລະ/ຫຼື ວິທີແກ້ໄຂ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Association for Public Participation (IAP2), "Spectrum of Public Participation," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ເຕັກໂນໂລຊີການສື່ສານທັງໝົດ, ເຊິ່ງລວມເຖິງອິນເຕີເນັດ, ເຄືອຂ່າຍໄຮ້ສາຍ, ໂທລະສັບມືຖື, ຄອມພິວເຕີ, ຊັອບແວ, ມິດໂດແວ, ການປະຊຸມທາງວິດີໂອ, ການສ້າງເຄືອຂ່າຍສັງຄົມ ແລະ ແອັບພລິເຄເຊິນ ແລະ ການບໍລິການອື່ນໆທາງສື່ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ສາມາດເຂົ້າເຖິງ, ຮັບເອົາ, ເກັບຮັກສາ, ຖ່າຍໂອນ ແລະ ຈັດການຂໍ້ມູນໃນຮູບແບບດິຈິຕໍ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Food and Agriculture Organization (FAO) of the United Nations (UN), "Information and Communications Technologies (ICT)," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆສາມາດເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນໄດ້. ເບິ່ງ ການແບ່ງປັນຂໍ້ມູນຢ່າງໂປ່ງໃສ ແລະ ເຊີງເລິກ ແລະ ການເປີດເຜີຍຮ່າງ ແລະ ສະບັບສຸດທ້າຍຂອງການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ແລະ ແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP) ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບວິທີການດຳເນີນມັນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Finance Corporation (IFC), "Stakeholder Engagement: A Good Practice Handbook for Companies Doing Business in Emerging Markets," 2007, View the PDF.

ນິຍາມ

ເອກະສານທີ່ປະເມີນ ແລະ ອະທິບາຍຜົນກະທົບຂອງໂຄງການທີ່ສະເໜີໃນເບື້ອງຕົ້ນ ແລະ ສະເໜີມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ. ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວ, ມັນຈະຖືກຂຽນຂຶ້ນຜ່ານ ການກວດສອບໂຄງການ ແລະ ບົ່ງບອກປະເພດຂອງການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ທີ່ອາດຈຳເປັນຕ້ອງມີສຳລັບໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Food and Agricultural Organization (FAO) of the United Nations (UN), “Chapter 3: EIA Process,” 1995, View the Website.

ນິຍາມ

ການເອົາທີ່ດິນ ຫຼື ຂໍ້ຈຳກັດໃນການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບໂຄງການອາດກໍ່ໃຫ້ເກີດການເຄື່ອນຍ້າຍທາງກາຍະພາບ, ການເຄື່ອນຍ້າຍທາງເສດຖະກິດ ຫຼື ທັງສອງ. ຍົກຍ້າຍຈັດສັນແມ່ນຖືວ່າເປັນການບໍ່ສະໝັກໃຈເມື່ອປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຫຼື ຊຸມຊົນບໍ່ມີສິດທິທີ່ຈະປະຕິເສດການເອົາທີ່ດິນ ຫຼື ຂໍ້ຈຳກັດໃນການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນເຊິ່ງສົ່ງຜົນໃຫ້ເກີດການເຄື່ອນຍ້າຍ. ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບຍົກຍ້າຍຈັດສັນໂດຍບໍ່ສະໝັກໃຈ, ໃຫ້ເບິ່ງ ການເອົາທີ່ດິນ ແລະ ການສະໜອງການຊົດເຊີຍຢ່າງພຽງພໍ, ຍົກຍ້າຍຈັດສັນ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນເພື່ອຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ເຮັດວຽກໂດຍກົງກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າມຸມມອງ ແລະ ຄວາມກັງວົນຂອງພວກເຂົາເປັນທີ່ເຂົ້າໃຈ, ຖືກພິຈາລະນາ ແລະ ແກ້ໄຂໃນແຜນການຂອງໂຄງການຢ່າງສອດຄ່ອງກັນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Association for Public Participation (IAP2), "Spectrum of Public Participation," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ບຸກຄົນທີ່ເກັບກຳ, ປະເມີນ, ຂຽນ, ນໍາສະເໜີ ແລະ/ຫຼື ເຜີຍແຜ່ຂ່າວ ແລະ ຂໍ້ມູນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບໂຄງການທີ່ສະເໜີ ແລະ ດຳເນີນການຢູ່. ເບິ່ງ ສື່ ສຳລັບຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບບົດບາດ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ເປັນໄປໄດ້ຂອງນັກຂ່າວໃນໂຄງການ BRI.

ນິຍາມ

ການວັດແທກສຳລັບຜູ້ຮັບເໝົາ, ນັກພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ສະໜອງທຶນເພື່ອຕິດຕາມຄວາມຄືບໜ້າຂອງພວກເຂົາຕໍ່ຜົນໄດ້ຮັບສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມທີ່ມີເຈດຕະນາໃຫ້ເກີດຂຶ້ນ. ຕົວຊີ້ວັດເຫຼົ່ານີ້ສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ບໍລິສັດວັດແທກຜົນການປະຕິບັດງານຂອງພວກເຂົາໃສ່ຊຸດເປົ້າໝາຍ, ຈຸດປະສົງ ຫຼື ເພື່ອນຮ່ວມອຸດສາຫະກຳ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Investopedia, "Key Performance Indicator," 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ການອົບພະຍົບຢ່າງໄວ ແລະ ການຕັ້ງຖິ່ນຖານຂອງຜູ້ເຮັດວຽກ ແລະ ຜູ້ຕິດຕາມໃນພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງໂຄງການ ເມື່ອບໍ່ສາມາດສະໜອງກຳລັງແຮງງານທີ່ຈຳເປັນ ແລະ ສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃນທ້ອງຖິ່ນຢ່າງເຕັມສ່ວນ. ໃນກໍລະນີທີ່ບໍ່ມີຜູ້ເຮັດວຽກ ແລະ ຄວາມບໍ່ກົງກັນໃນທັກສະທາງເຕັກນິກ ຫຼື ສັກກະຍາພາບ, ກຳລັງແຮງງານຈະຖືກນໍາເຂົ້າມາຈາກນອກພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງໂຄງການ. ມັກມີການໄຫຼເຂົ້າຂອງອີກຫຼາຍຄົນທີ່ຕິດຕາມຜູ້ເຮັດວຽກທີ່ເຂົ້າມາ, ແນໃສ່ເພື່ອຂາຍສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິການແຍກຕ່າງຫາກໃຫ້ກັບພວກເຂົາ ຫຼື ຊອກຫາວຽກງານ ຫຼື ໂອກາດທາງທຸລະກິດອື່ນໆ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ສິດທິຕາມກົດໝາຍ ແລະ ສິດທິມະນຸດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມສຳພັນທາງແຮງງານລະຫວ່າງຜູ້ເຮັດວຽກ ແລະ ຜູ້ຈ້າງງານ. ເບິ່ງ ການຈ້າງງານໃນທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ການປົກປ້ອງສິດທິແຮງງານ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບການປະຕິບັດການຈ້າງງານໃນໂຄງການ BRI.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Human Rights Office of the High Commissioner (OHCHR), "Labour rights," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ໝາຍເຖິງທຸກວິທີການທີ່ເອົາທີ່ດິນມາເພື່ອຈຸດປະສົງຂອງໂຄງການ, ເຊິ່ງອາດລວມເຖິງການຊື້ໂດຍສົມບູນ; ການເວນຄືນຊັບສິນ; ແລະ ການເອົາສິດທິການເຂົ້າເຖິງ, ເຊັ່ນ: ສິດທິການນໍາໃຊ້ ຫຼື ສິດທິຕໍ່ຫົນທາງ. ການເອົາທີ່ດິນຍັງອາດລວມເຖິງການເອົາທີ່ດິນທີ່ບໍ່ມີການຄອບຄອງ ຫຼື ບໍ່ມີການນໍາໃຊ້ ໂດຍບໍ່ຄຳນຶງວ່າເຈົ້າຂອງທີ່ດິນອາໄສທີ່ດິນດັ່ງກ່າວສຳລັບລາຍໄດ້ ຫຼື ຈຸດປະສົງການດຳລົງຊີວິດ, ການຄອບຄອງຄືນທີ່ດິນສາທາລະນະທີ່ຖືກນໍາໃຊ້ ຫຼື ຄອບຄອງໂດຍບຸກຄົນ ຫຼື ຄົວເຮືອນ ແລະ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການທີ່ສົ່ງໃຫ້ທີ່ດິນຈົມຢູ່ໃຕ້ນໍ້າ ຫຼື ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນກໍບໍ່ສາມາດນໍາໃຊ້ໄດ້ຄືນ ຫຼື ບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້. ທີ່ດິນລວມເຖິງທຸກສິ່ງທີ່ເຕີບໂຕ ຫຼື ຕິດກັບທີ່ດິນຢ່າງຖາວອນ, ເຊັ່ນ: ຕົ້ນເຂົ້າ, ແອ່ງນໍ້າທີ່ເປັນສ່ວນປະກອບຂອງທີ່ດິນ, ຕຶກອາຄານ ແລະ ການປັບປຸງອື່ນໆ. ເບິ່ງ ການເອົາທີ່ດິນ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ແຜນການທີ່ກຳນົດການຈັດແຈງທັງໝົດເພື່ອຍົກຍ້າຍຈັດສັນ ແລະ ມາດຕະການເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນ ຫຼື ຊົດເຊີຍຜົນກະທົບຂອງຍົກຍ້າຍຈັດສັນ. ມັນທົບທວນໂຄງຮ່າງທາງກົດໝາຍ; ລະບຸຜົນກະທົບທາງລົບທີ່ເກີດຂຶ້ນຈາກຍົກຍ້າຍຈັດສັນ; ອະທິບາຍເຖິງຂະບວນການສຳລັບການເອົາທີ່ດິນ, ພ້ອມທັງການຈັດຊື້ ແລະ ການພັດທະນາທີ່ດິນເພື່ອຍົກຍ້າຍຈັດສັນ; ປະກອບມີຕາຕະລາງສຳລັບກິດຈະກຳຍົກຍ້າຍຈັດສັນ; ສົນທະນາກ່ຽວກັບມາດຕະການເພື່ອສະໜອງການຊົດເຊີຍ ແລະ ຟື້ນຟູການດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນໃນສະຖານທີ່ຕັ້ງໃໝ່; ກຳນົດການຈັດແຈງທາງສະຖາບັນ; ແລະ ຄາດຄະເນພະນັກງານ, ກອງທຶນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນອື່ນໆທີ່ຈຳເປັນ. ແຜນການນີ້ຄວນສ້າງຕັ້ງພື້ນຖານສຳລັບຂໍ້ຕົກລົງໃນບັນດາຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ. ເບິ່ງ ການເອົາທີ່ດິນ ແລະ ການສະໜອງການຊົດເຊີຍຢ່າງພຽງພໍ, ຍົກຍ້າຍຈັດສັນ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນເພື່ອຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບແຜນການເຫຼົ່ານີ້.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Union for Conservation of Nature (IUCN), "Resettlement Action Plan (RAP)," 2018, View the PDF.

ນິຍາມ

ຫຼັກຖານທີ່ບົ່ງບອກສິດທິຂອງບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ ຫຼື ຊຸມຊົນ ຫຼື ຄວາມເປັນເຈົ້າຂອງທີ່ດິນ. ໃນປະເທດເຈົ້າພາບບາງປະເທດ, ມັນສາມາດສະແດງອອກໃນຮຸບແບບໃບຢັ້ງຢືນຄວາມເປັນເຈົ້າຂອງທີ່ສາມາດຈັບຕ້ອງໄດ້.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from IGI Global, "What is Land Title," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ຫຼາກຫຼາຍວິທີການທີ່ຄົນນໍາໃຊ້ເພື່ອຫາລ້ຽງຊີບ ແລະ ສະໜອງໃຫ້ກັບຕົນເອງ ແລະ ຄອບຄົວຂອງພວກເຂົາ. ຕົວຢ່າງລວມເຖິງແຕ່ບໍ່ສະເພາະພຽງລາຍໄດ້ຕາມຄ່າຈ້າງ, ກະສິກຳ, ການປະມົງ, ການຫາອາຫານ, ການດຳລົງຊີວິດປະເພດອື່ນໆທີ່ເພິ່ງພາຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ, ການຄ້າຂາຍເລັກໆນ້ອຍໆ, ການແລກປ່ຽນ ແລະ ການດຳເນີນທຸລະກິດຂະໜາດນ້ອຍ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ແຜນການທີ່ແກ້ໄຂການເຄື່ອນຍ້າຍທາງເສດຖະກິດຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ. ມັນອະທິບາຍເຖິງທຳມະຊາດຂອງການເຄື່ອນຍ້າຍທີ່ເກີດຂຶ້ນຈາກໂຄງການ; ທົບທວນກົດໝາຍ ແລະ ນະໂຍບາຍທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້; ສະຫຼຸບກິດຈະກຳ ແລະ ຂໍ້ມູນຄົ້ນພົບຈາກການປຶກສາຫາລືກັບຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ; ສະເໜີສະຖານະການທາງສັງຄົມ-ເສດຖະກິດທີ່ເປັນເສັ້ນຖານ; ສະເໜີມາດຕະການເພື່ອຊົດເຊີຍໃຫ້ກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຟື້ນຟູການດຳລົງຊີວິດຂອງພວກເຂົາໃຫ້ກັບໄປຢູ່ໃນລະດັບກ່ອນໂຄງການ ຫຼື ໃນລະດັບທີ່ດີຂຶ້ນ; ກຳນົດເງື່ອນໄຂການຕິດຕາມ ແລະ ການລາຍງານ; ວາງກຳນົດຕາຕະລາງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ; ແລະ ຄາດຄະເນພະນັກງານ, ກອງທຶນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນອື່ນໆທີ່ຈຳເປັນ. ມັນສາມາດເປັນເອກະສານດ່ຽວ ຫຼື ສ່ວນໜຶ່ງຂອງແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP).

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Inclusive Development International (IDI), "Community Guide to the Asian Infrastructure Investment Bank," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂະບວນການຫຼຸດຜ່ອນຜົນກະທົບທາງລົບ ແລະ ປັບປຸງຜົນປະໂຫຍດໂດຍເປັນຜົນມາຈາກການເຄື່ອນຍ້າຍທາງກາຍະພາບ ແລະ/ຫຼື ການເຄື່ອນຍ້າຍທາງເສດຖະກິດ. ຜ່ານການສະໜັບສະໜູນເພື່ອຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່, ນັກພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາຄວນເຮັດວຽກກັບລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບເພື່ອໃຫ້ຕົວເລືອກທີ່ເໝາະສົມສຳລັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບເພື່ອຮັກສາ ຫຼື ປັບປຸງມາດຕະຖານການດຳລົງຊີວິດຂອງພວກເຂົາ; ຮັບປະກັນວ່າທັກສະທີ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດຜົນຜະລິດຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈະສາມາດນໍາໃຊ້ໄດ້ໃນສະຖານທີ່ຕັ້ງໃໝ່; ສະເໜີກິດຈະກຳການສ້າງສັກກະຍາພາບ ແລະ ຊ່ວງການຝຶກອົບຮົມເພື່ອແກ້ໄຂຊ່ອງວ່າງໃນທັກສະ; ແລະ ເສີມສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມີໂອກາດການຈ້າງງານທີ່ຫຼາກຫຼາຍ, ເຊິ່ງລວມເຖິງວຽກງານໃນໂຄງການ BRI.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "Resettlement, Livelihoods and Ethnic Minorities Development Program," 2011, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂະບວນການທີ່ເລີ່ມຕົ້ນໃນຕອນຕົ້ນຂອງໄລຍະການວາງແຜນກ່ອນໂຄງການ ແລະ ດຳເນີນການຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການ; ໃຫ້ການເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ແລະ ພຽງພໍຢ່າງກົງເວລາ ເຊິ່ງສາມາດເຂົ້າໃຈໄດ້ ແລະ ພ້ອມເຂົ້າເຖິງໄດ້ໃຫ້ກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ; ດຳເນີນການໃນບັນຍາກາດທີ່ປາສະຈາກການຂົ່ມຂູ່ ຫຼື ການບີບບັງຄັບ; ກວມລວມເພດ ແລະ ມີລັກສະນະໂຕ້ຕອບ ແລະ ອອກແບບເພື່ອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງ; ແລະ ເຮັດໃຫ້ສາມາດປະກອບມຸມມອງທັງໝົດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆເຂົ້າໃສ່ການຕັດສິນໃຈ, ເຊັ່ນ: ການອອກແບບໂຄງການ, ມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນ, ການແບ່ງປັນຜົນປະໂຫຍດ ແລະ ໂອກາດໃນການພັດທະນາ ແລະ ບັນຫາການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Enhancing AIIB's Accountability: The Project-Affected People's Mechanism," 2018, View the PDF; Asian Development Bank (ADB), "Safeguard Policy Statement," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ເບິ່ງ ສື່ ສຳລັບຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບບົດບາດ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ເປັນໄປໄດ້ຂອງພວກເຂົາໃນໂຄງການ BRI.

ນິຍາມ

ບຸກຄົນທີ່ຮັບການຝຶກອົບຮົມເພື່ອເອື້ອອຳນວຍການສົນທະນາລະຫວ່າງສອງຝ່າຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃນຂໍ້ຂັດແຍ່ງ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຂົາພະຍາຍາມບັນລຸຂໍ້ຕົກລົງ. ຜູ້ໄກ່ເກ່ຍຕ້ອງເປັນກາງ, ເຊິ່ງໝາຍຄວາມວ່າພວກເຂົາຕ້ອງກະທຳຢ່າງຍຸທິຕຳ ແລະ ບໍ່ໃຫ້ຄວາມເຫັນໃຈຕໍ່ຝ່າຍໃດໜຶ່ງໃນການເຈລະຈາ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Inclusive Development International (IDI), "Community Guide to the Asian Infrastructure Investment Bank," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຄົນທີ່ອົບພະຍົບຈາກປະເທດຈີນ, ປະເທດອື່ນ ຫຼື ສ່ວນອື່ນຂອງປະເທດເຈົ້າພາບເພື່ອເຮັດວຽກໃນໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ກຸ່ມຄົນທີ່ເປັນອົງປະກອບໜ້ອຍກວ່າເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງປະຊາກອນໃນປະເທດເຈົ້າພາບ. ສະມາຊິກຂອງກຸ່ມຄົນເຫຼົ່ານີ້ແບ່ງປັນຄຸນລັກສະນະທາງວັດທະນະທຳ, ສາສະໜາ ຫຼື ພາສາຮ່ວມກັນ ຫຼື ປະສົມປະສານລະຫວ່າງຄຸນລັກສະນະໃດໜຶ່ງໃນບັນດາສິ່ງເຫຼົ່ານີ້. ບຸກຄົນສາມາດຢູ່ໃນຄົນກຸ່ມນ້ອຍຕ່າງເຊື້ອຊາດ, ສາສະໜາ ຫຼື ພາສາຢ່າງເປັນອິດສະຫຼະໂດຍບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງມີການເປັນພົນລະເມືອງ, ການພັກອາໄສ, ການຮັບຮູ້ຢ່າງເປັນທາງການ ຫຼື ສະຖານະອື່ນໆ. ຈຸດອ້າງອີງຮ່ວມກັນສຳລັບຊຸມຊົນລະຫວ່າງປະເທດກ່ຽວກັບສິດທິຂອງຄົນກຸ່ມນ້ອຍເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນ "ຖະແຫຼງການຂອງສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍສິດທິຂອງບຸກຄົນທີ່ຢູ່ໃນຄົນກຸ່ມນ້ອຍຕ່າງຊົນຊາດ ຫຼື ເຊື້ອຊາດ, ສາສະໜາ ແລະ ພາສາ."

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR), "Concept of a minority: mandate definition," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ນໍາໃຊ້ໂດຍທົ່ວໄປໃນການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ເຊິ່ງໃຫ້ວິທີການແຕ່ລະຂັ້ນເພື່ອແກ້ໄຂຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້: ຄາດການ ແລະ ຫຼົບຫຼີກຈາກຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບ; ຫຼຸດຂະໜາດ ຫຼື ຫຼຸດຈຳນວນຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບໃຫ້ຢູ່ໃນລະດັບທີ່ສາມາດຍອມຮັບໄດ້ ໃນກໍລະນີທີ່ບໍ່ສາມາດຫຼົບຫຼີກໄດ້; ຫຼຸດຜ່ອນຫຼັງຈາກທີ່ໄດ້ຫຼຸດຂະໜາດ ຫຼື ຫຼຸດຈຳນວນຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບ; ແລະ ຊົດເຊີຍ ຫຼື ຊົດໃຊ້ພວກມັນ ໃນກໍລະນີທີ່ຍັງຄົງມີຄວາມສ່ຽງ ຫຼື ຜົນກະທົບຄົງເຫຼືອ ແລະ ໃນກໍລະນີທີ່ເປັນໄປໄດ້ທາງເຕັກນິກ ແລະ ການເງິນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ແນວຄວາມຄິດຫຼັກຂອງ ລັດຖະບານຈີນ. ເຊິ່ງກົງກັນຂ້າມກັບການເຕີບໂຕໄວ, ມັນໃຫ້ບູລິມະສິດແກ່ການພັດທະນາຂອງປະຊາຊົນເໜືອສິ່ງຂອງ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Baidu, "中国共产党第十六届中央委员会第三次全体会议 (The Third Plenary Session of the 16th Central Committee of the Communist Party of China)," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ນໍາໃຊ້ກັບຄົນທີ່ມີຂໍ້ບົກຜ່ອງທາງກາຍະພາບ, ຈິດໃຈ, ສະຕິປັນຍາ ຫຼື ການຮັບຮູ້ໃນໄລຍະຍາວ, ເຊ່ິງຂັດຂວາງການປະກອບສ່ວນຢ່າງເຕັມສ່ວນ ແລະ ມີປະສິດທິພາບຂອງພວກເຂົາໃນສັງຄົມບົນພື້ນຖານຂອງຄວາມເທົ່າທຽມກັບຄົນອື່ນ ເມື່ອມີປະຕິສຳພັນກັບຫຼາກຫຼາຍອຸປະສັກທາງທັດສະນະຄະຕິ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ການປະທ້ວງທາງການທີ່ເປັນລາຍລັກອັກສອນ ຫຼື ຄຳຮ້ອງຂໍທີ່ມີການເຊັນ ຫຼື ການຈໍ້າໂປ້ໂດຍກຸ່ມຄົນ. ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບສາມາດເຮັດວຽກຮ່ວມກັນ ຫຼື ກັບອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO) ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆເພື່ອຮ້ອງຂໍໃຫ້ມີການດຳເນີນການ ຫຼື ການປ່ຽນແປງບາງຢ່າງຈາກຜູ້ຮັບເໝົາ, ນັກພັດທະນາ, ຜູ້ສະໜອງທຶນ ແລະ/ຫຼື ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Bridges Across Borders, "A Cambodian Guide to Defending Land and Housing Rights Vol 1 - Part 3," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ການຍ້າຍສະຖານທີ່ຕັ້ງໃໝ່, ການສູນເສຍດິນທີ່ຢູ່ອາໄສ ຫຼື ການສູນເສຍທີ່ພັກເຊິ່ງເປັນຜົນມາຈາກການເອົາດິນໂດຍບໍ່ສະໝັກໃຈ ຫຼື ຂໍ້ກຳນົດໃນການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນໂດຍບໍ່ສະໝັກໃຈ ຫຼື ການເຂົ້າເຖິງສວນສາທາລະນະທີ່ກຳນົດໄວ້ຕາມກົດໝາຍ ແລະ ພື້ນທີ່ປົກປ້ອງ. ຖ້າມັນຈຳເປັນແທ້ໆສຳລັບການພັດທະນາຂອງໂຄງການ, ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ, ນັກພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາຕ້ອງໃຫ້ແຈ້ງການລ່ວງໜ້າໃນເວລາທີ່ພຽງພໍ; ໃຫ້ໂອກາດທີ່ມີຄວາມໝາຍເພື່ອຮັບຄຳຮ້ອງທຸກ ແລະ ຄຳອຸທອນ; ຫຼີກເວັ້ນຈາກການນໍາໃຊ້ກຳລັງຢ່າງບໍ່ຈຳເປັນ, ບໍ່ສົມສ່ວນ ຫຼື ເກີນໄປ; ແລະ ຊົດເຊີຍໃຫ້ກັບຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ ແລະ/ຫຼື ຊຸມຊົນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Development Bank (ADB), "Safeguard Policy Statement," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ການປະຕິບັດງານທີ່ສະເໜີຂຶ້ນເພື່ອປ້ອງກັນອຸປະຕິເຫດ, ເຫດການ ຫຼື ພາວະສຸກເສີນບໍ່ໃຫ້ເກີດຂຶ້ນອີກຄັ້ງໃນລະຫວ່າງໄລຍະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ໄລຍະດຳເນີນງານຂອງໂຄງການ. ເບິ່ງ ການກະກຽມ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນປະຕິບັດງານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບວິທີການປະຕິບັດງານເພື່ອການແກ້ໄຂທີ່ໄດ້ວາງແຜນ, ອະນຸມັດ, ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ຫຼື ການຕິດຕາມ.

ນິຍາມ

ຄົນທີ່ຖືກຈ້າງງານ ຫຼື ມີສ່ວນຮ່ວມກັບຜູ້ສະໜອງຫຼັກຂອງນັກພັດທະນາທີ່ສະໜອງວັດສະດຸ ຫຼື ສິນຄ້າສຳລັບໂຄງການຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ພື້ນທີ່ທີ່ມີທ່າອ່ຽງວ່າຈະໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໂຄງການທີ່ສະເໜີ, ເຊິ່ງລວມເຖິງລັກສະນະເສີມຂອງໂຄງການ, ເຊັ່ນ: ລະບຽງການສົ່ງຕໍ່ກຳລັງໄຟຟ້າ, ທໍ່, ຄອງ, ອຸໂມງ, ການຍ້າຍສະຖານທີ່ຕັ້ງໃໝ່ ແລະ ເສັ້ນທາງເຂົ້າ, ພື້ນທີ່ຢືມ ແລະ ຖິ້ມແຮ່ທາດ ແລະ ຄ້າຍກໍ່ສ້າງ, ພ້ອມທັງການພັດທະນາທີ່ບໍ່ໄດ້ວາງແຜນກ່ອນ ເຊິ່ງມີການຊັກຈູງໂດຍໂຄງການ, ເຊັ່ນ: ການຕັ້ງຖິ່ນຖານໂດຍທຳມະຊາດ, ການຕັດໄມ້ ຫຼື ການປ່ຽນແປງກະສິກຳຕາມເສັ້ນທາງເຂົ້າ. ສຳລັບໂຄງການໂຄງສ້າງພື້ນຖານທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ກວ່າ ແລະ ຊັບຊ້ອນກວ່າ, ພື້ນທີ່ອິດທິພົນນີ້ອາດລວມເຖິງປະຊາຊົນ, ດິນ ແລະ ແອ່ງນໍ້າທີ່ຢູ່ໃກ້ຄຽງ ຫຼື ຢູ່ຫ່າງຈາກສະຖານທີ່ໂຄງການທີ່ສະເໜີ. ຕົວຢ່າງ: ພື້ນທີ່ອິດທິພົນອາດລວມເຖິງລຸ່ມນໍ້າທີ່ໂຄງການຕັ້ງຢູ່; ເຂດປາກນໍ້າ ແລະ ຊາຍຝັງແຫ່ງໃດໜຶ່ງທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ; ພື້ນທີ່ນອກສະຖານທີ່ທີ່ຈຳເປັນສຳລັບຍົກຍ້າຍຈັດສັນ ຫຼື ບໍລິເວນຊົດເຊີຍ; ການໝຸນວຽນຂອງອາກາດ (ເຊັ່ນ: ບ່ອນທີ່ມົນລະພິດທາງອາກາດ ເຊັ່ນ: ຄວັນ ຫຼື ຂີ້ຝຸ່ນ ອາດເຂົ້າ ຫຼື ອອກຈາກພື້ນທີ່); ເສັ້ນທາງອົບພະຍົບຂອງມະນຸດ, ສັດປ່າ ຫຼື ປ່າ, ໂດຍສະເພາະບ່ອນທີ່ພວກມັນກ່ຽວຂ້ອງກັບສາທາລະນະສຸກ, ກິດຈະກຳເສດຖະກິດ ຫຼື ການອະນຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມ; ແລະ ພື້ນທີ່ທີ່ນໍາໃຊ້ສຳລັບກິດຈະກຳການດຳລົງຊີວິດ (ເຊັ່ນ: ການລ່າສັດ, ການຫາປາ, ການກິນຫຍ້າ, ການເຕົ້າໂຮມ ແລະ ກະສິກຳ) ຫຼື ຈຸດປະສົງທາງສາສະໜາ ຫຼື ພິທີກຳທີ່ມີລັກສະນະເປັນປະເພນີ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF; Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Enhancing AIIB's Accountability: The Project-Affected People's Mechanism," 2018, View the PDF; World Bank, “Ext Opmanual - OP 4.01, Annex A - Definitions,” 1999, View the Website.

ນິຍາມ

ລະບົບ, ຂະບວນການ ຫຼື ຂັ້ນຕອນທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນໂດຍນັກພັດທະນາ ຫຼື ຜູ້ຮັບເໝົາໃນລະດັບໂຄງການເພື່ອແກ້ໄຂການສອບຖາມ/ຄວາມກັງວົນ/ຄຳຮ້ອງທຸກຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການໂຄງສ້າງພື້ນຖານ.

ນິຍາມ

ຂະບວນການສຳລັບການຕິດຕາມຄວາມຄືບໜ້າກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ການປະຕິບັດຕາມແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP). ຄວນຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບຜົນການປະຕິບັດງານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຢູ່ອອນລາຍ ແລະ ໃນກອງປະຊຸມສາທາລະນະອື່ນໆ. ເບິ່ງ ການຕິດຕາມ ແລະ ການລາຍງານໂຄງການ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບຂະບວນການນີ້.

ນິຍາມ

ຂະບວນການສຳລັບການເກັບກຳຂໍ້ມູນເສັ້ນຖານ ແລະ ການກຳນົດບັນຫາທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດເພື່ອກວດສອບເພີ່ມເຕີມໃນການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA). ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນຄວນມີສ່ວນຮ່ວມໃນຂັ້ນຕອນນີ້. ເບິ່ງ ການກຳນົດຂອບເຂດໂຄງການ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບຂະບວນການນີ້.

ນິຍາມ

ຂະບວນການເພື່ອກຳນົດປະເພດ ການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ທີ່ຈຳເປັນຕ້ອງສຳລັບໂຄງການ. ຜູ້ສະໜອງທຶນ ແລະ ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບມີເກນເງື່ອນໄຂຂອງພວກເຂົາເອງສຳລັບກວດສອບໂຄງການທີ່ສະເໜີ. ເບິ່ງ ການຈັດໝວດໝູ່ໂຄງການ ແລະ ການກວດສອບ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ ກ່ຽວກັບຂະບວນການນີ້.

ນິຍາມ

ຄົນທີ່ຖືກຈ້າງງານ ຫຼື ມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກົງກັບນັກພັດທະນາ, ຄົນທີ່ຖືກຈ້າງງານ ຫຼື ມີສ່ວນຮ່ວມຜ່ານຜູ້ຮັບເໝົາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາຍ່ອຍເພື່ອປະຕິບັດວຽກງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບໜ້າທີ່ຫຼັກຂອງໂຄງການ, ຄົນທີ່ຖືກຈ້າງງານ ຫຼື ມີສ່ວນຮ່ວມກັບຜູ້ສະໜອງຫຼັກຂອງນັກພັດທະນາ ແລະ/ຫຼື ຜູ້ຮັບເໝົາ ແລະ ຄົນທີ່ຖືກຈ້າງງານ ຫຼື ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການສະໜອງແຮງງານໃນຊຸມຊົນ. ຜູ້ເຮັດວຽກໃນໂຄງການອາດອາໄສຢູ່ໃນພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງໂຄງການ, ຍ້າຍມາຈາກສ່ວນອື່ນຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ, ມາຈາກປະເທດຈີນ ຫຼື ອົບພະຍົບຈາກປະເທດອື່ນໆ. ຜູ້ເຮັດວຽກເຫຼົ່ານີ້ອາດດຳເນີນງານເຕັມເວລາ, ບາງເວລາ, ຊົ່ວຄາວ ຫຼື ຕາມລະດູການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ຮັບປະກັນວ່າການປະເມີນ ຫຼື ກິດຈະກຳອື່ນໆເໝາະສົມສຳລັບລັກສະນະ ແລະ ຂະໜາດຂອງໂຄງການ ແລະ ສະທ້ອນຢ່າງສົມເຫດສົມຜົນເຖິງລະດັບຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ.

ນິຍາມ

ຄຳຮ້ອງຂໍໃຫ້ຊີ້ແຈງກ່ຽວກັບເລື່ອງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບໂຄງການ, ເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບ, ຜູ້ສະໜອງທຶນ, ນັກພັດທະນາ ແລະ/ຫຼື ຜູ້ຮັບເໝົາ. ມັນຄວນຖືກສະເໜີຜ່ານກົນໄກການຮ້ອງທຸກ.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ກວດສອບຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມທີ່ເຊື່ອມໂຍງກັບຍຸດທະສາດ, ນະໂຍບາຍ, ແຜນການ ຫຼື ໂປຣແກຣມທີ່ສະເພາະ ຫຼື ມີຊຸດໂຄງການສຳລັບພາກພື້ນທີ່ສະເພາະ (ເຊັ່ນ: ພື້ນທີ່ເທດສະບານ, ລຸ່ມນໍ້າ ຫຼື ເຂດຊາຍຝັງ); ປະເມີນ ແລະ ປຽບທຽບຜົນກະທົບໃສ່ຜົນກະທົບຂອງຕົວເລືອກທີ່ເປັນທາງເລືອກ; ປະເມີດນລັກສະນະກົດໝາຍ ແລະ ສະຖາບັນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບ; ແລະ ສະເໜີມາດຕະການໃນວົງກວ້າງເພື່ອເສີມສ້າງການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໃນພາກພື້ນ. ການປະເມີນໃນພາກພື້ນຈະໃຫ້ຄວາມສົນໃຈເປັນຢ່າງຍິ່ງກັບຜົນກະທົບສະສົມທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນຂອງຫຼາຍກິດຈະກຳ ຫຼື ໂຄງການ ແຕ່ອາດບໍ່ລວມເຖິງການວິເຄາະສະເພາະສະຖານທີ່ຂອງໂຄງການທີ່ສະເພາະ. ໃນກໍລະນີເຫຼົ່ານີ້, ຜູ້ໃຫ້ຄຳປຶກສາສຳລັບການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ຄວນພັດທະນາຂໍ້ມູນປະກອບ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ສະຖານທີ່ໃໝ່ເພື່ອດຳລົງຊີວິດສຳລັບຄົນທີ່ຖືກເຄື່ອນຍ້າຍທາງກາຍະພາບ ແລະ/ຫຼື ທາງເສດຖະກິດໂດຍໂຄງການ. ສະຖານທີ່ເຫຼົ່ານີ້ຄວນຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພໃນການຄອບຄອງ; ມີລາຄາບໍ່ແພງ, ປອດໄພ ແລະ ສາມາດຢູ່ອາໄສໄດ້; ໃຫ້ການເຂົ້າເຖິງນໍ້າ, ສຸຂະອະນາໄມ, ການດູແລສຸຂະພາບ, ໂອກາດການດຳລົງຊີວິດ, ການສຶກສາ ແລະ ການບໍລິການອື່ນໆທີ່ສຳຄັນ; ບັນລຸຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງ; ແລະ ເຄົາລົບອັດຕະລັກ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການທາງວັດທະນະທຳ. ການມີຢູ່ຂອງໂຄງການຄວນຍົກລະດັບ ຫຼື ຢ່າງໜ້ອຍກໍຮັກສາມາດຕະຖານການດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Bridges Across Borders, "A Cambodian Guide to Defending Land and Housing Rights Vol 1 - Part 1," 2009, View the PDF.

ນິຍາມ

ຂະບວນການນໍາເອົາບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ຫຼື ກຸ່ມສັງຄົມອື່ນໄປຢູ່ສະຖານທີ່ອື່ນ.

ນິຍາມ

ຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ຫຼື ສັງຄົມທີ່ຄົງເຫຼືອຫຼັງຈາກການນໍາໃຊ້ມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Development Bank (ADB), "Environment Safeguards: A Good Practice Sourcebook Draft Working Document," 2012, View the PDF; SOAS, "Unit 1: Introduction to Environmental Impact Assessment (EIA)," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ການກະທຳໃດໜຶ່ງທີ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດອັນຕະລາຍທັງທາງກົງ ຫຼື ທາງອ້ອມ ເຊິ່ງສະເໜີ, ຂົ່ມຂູ່ ຫຼື ດຳເນີນການຕໍ່ບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ຫຼື ກຸ່ມສັງຄົມ. ຕົວຢ່າງ: ຜູ້ຮ້ອງທຸກສາມາດຜະເຊີນໜ້າກັບການແກ້ແຄ້ນຍ້ອນສົ່ງການສອບຖາມ/ຄວາມກັງວົນ/ຄຳຮ້ອງທຸກຕໍ່ກົນໄກການຮ້ອງທຸກ. ໃນກໍລະນີນີ້, ການແກ້ແຄ້ນສາມາດລວມເຖິງແຕ່ບໍ່ສະເພາະພຽງການຂົ່ມເຫັງ, ການປະຕິບັດໃນລັກສະນະທີ່ຈຳແນກ ຫຼື ການລະງັບສິດທິໂດຍມີເຈດຕະນາເພື່ອຢຸດ ຫຼື ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ຜູ້ຮ້ອງທຸກຍື່ນ ຫຼື ດຳເນີນການເພີ່ມເຕີມຜ່ານກົນໄກການຮ້ອງທຸກ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Enhancing AIIB's Accountability: The Project-Affected People's Mechanism," 2018, View the PDF.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືເພື່ອຄາດຄະເນໂອກາດເກີດຂຶ້ນຂອງອັນຕະລາຍທີ່ເກີດຈາກການມີຢູ່ຂອງສະພາບການ ຫຼື ສານອັນຕະລາຍຢູ່ສະຖານທີ່ໂຄງການ. ຄວາມສ່ຽງສະແດງເຖິງໂອກາດເປັນໄປໄດ້ ແລະ ຄວາມສຳຄັນທີ່ອັນຕະລາຍທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນຈະກາຍເປັນຈິງ; ສະນັ້ນ, ການປະເມີນໄພອັນຕະລາຍມັກເກີດຂຶ້ນກ່ອນການປະເມີນຄວາມສ່ຽງ ຫຼື ທັງສອງຢ່າງຈະຖືກດຳເນີນການເປັນຢ່າງດຽວກັນ. ການປະເມີນຄວາມສ່ຽງແມ່ນວິທີການວິເຄາະທີ່ຫົດຍືດ, ວິທີການທີ່ເປັນລະບົບລະບຽບໃນການຈັດລະບົບ ແລະ ການວິເຄາະຂໍ້ມູນວິທະຍາສາດກ່ຽວກັບກິດຈະກຳທີ່ອາດເປັນອັນຕະລາຍ ຫຼື ກ່ຽວກັບສານທີ່ອາດກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມສ່ຽງພາຍໃຕ້ສະພາບການທີ່ກຳນົດໄວ້. ຜູ້ສະໜອງທຶນອາດຮຽກຮ້ອງການປະເມີນຄວາມສ່ຽງສຳລັບໂຄງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຈັດການ, ການເກັບຮັກສາ ຫຼື ການຖິ້ມສານ ແລະ ສິ່ງເສດເຫຼືອທີ່ອັນຕະລາຍ, ການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນ ຫຼື ວຽກງານກໍ່ສ້າງຂະໜາດໃຫຍ່ໃນສະຖານທີ່ຕັ້ງທີ່ບອບບາງຕໍ່ກິດຈະກຳແຜ່ນດິນໄຫວ ຫຼື ເຫດການທຳມະຊາດອື່ນໆທີ່ອາດກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍຫາຍ. ສຳລັບໂຄງການທີ່ສະເພາະ, ລາຍງານການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ອາດປະກອບມີການປະເມີນຄວາມສ່ຽງເທົ່ານັ້ນ. ໃນກໍລະນີອື່ນໆ, ການປະເມີນນີ້ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງເອກະສານ ESIA.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, “Operational Manual - OP 4.01 -- Annex A,” 1999, View the Website; Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ການປະເມີນໃນເບື້ອງຕົ້ນເພື່ອກຳນົດຂອບເຂດທີ່ເປັນໄປໄດ້ຂອງຜົນກະທົບຂອງໂຄງການຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ. ມັນຄວນຖືກດຳເນີນການໃນລະຫວ່າງ ການກຳນົດຂອບເຂດໂຄງການ ແລະ ຄວນລະບຸພື້ນຖານເຂັ້ມແຂງກ່ອນການກະກຽມ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ດ້ວຍລາຍລະອຽດເຊີງເລິກຍິ່ງຂຶ້ນ.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ກວດສອບບັນຫາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຜົນກະທົບທີ່ເຊື່ອມໂຍງກັບຍຸດທະສາດ, ນະໂຍບາຍ, ແຜນການ ຫຼື ໂປຣແກຣມທີ່ສະເພາະ ຫຼື ຊຸດໂຄງການສຳລັບຂະແໜງການທີ່ສະເພາະ (ເຊັ່ນ: ພະລັງງານ, ການຂົນສົ່ງ ຫຼື ກະສິກຳ) ໃນພາກພື້ນ ຫຼື ທົ່ວປະເທດ; ປະເມີນ ແລະ ປຽບທຽບຜົນກະທົບໃສ່ຜົນກະທົບຂອງຕົວເລືອກທີ່ເປັນທາງເລືອກ; ປະເມີນລັກສະນະກົດໝາຍ ແລະ ສະຖາບັນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບບັນຫາ ແລະ ຜົນກະທົບ; ແລະ ສະເໜີມາດຕະການໃນຂອບເຂດທີ່ກວ້າງຂຶ້ນເພື່ອເສີມສ້າງການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໃນຂະແໜງການ. ການປະເມີນຕາມຂະແໜງການຈະໃຫ້ຄວາມສົນໃຈເປັນຢ່າງຍິ່ງກັບຜົນກະທົບສະສົມຂອງຫຼາຍກິດຈະກຳ. ESIA ຕາມຂະແໜງການອາດຈຳເປັນຕ້ອງປະກອບດ້ວຍຂໍ້ມູນສະເພາະໂຄງການ ແລະ ສະຖານທີ່.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ທີ່ດິນທີ່ບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ ຫຼື ຊຸມຊົນ (ທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານໃໝ່) ສາມາດຄອບຄອງຕາມກົດໝາຍ, ເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ພວກເຂົາໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງຈາກຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະມີການຟ້ອງຂັບໄລ່ ແລະ ເປັນບ່ອນທີ່ສິດທິການຄອບຄອງທີ່ສະໜອງໃຫ້ພວກເຂົາມີຄວາມແທດເໝາະທາງສັງຄົມ ແລະ ແທດເໝາະທາງວັດທະນະທຳ. ບໍ່ຄວນມີເຫດການໃດທີ່ຄົນທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານໃໝ່ຈະໄດ້ຮັບສິດທິການຄອບຄອງທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ອ່ອນແອກວ່າສິດທິທີ່ພວກເຂົາມີຕໍ່ທີ່ດິນ ຫຼື ຊັບສິນທີ່ພວກເຂົາຖືກເຄື່ອນຍ້າຍ.

ແມ່ຍິງ, ໄວໜຸ່ມ ແລະ ກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງອື່ນໆທີ່ມີສິດທິຕາມປະເພນີ ຫຼື ສິດທິຍ່ອຍໃນທີ່ດິນມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະມີຄວາມປອດໄພໃນການຄອບຄອງທີ່ອ່ອນແອກວ່າ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF; World Bank, "Land & Conflict: Thematic Guidance Note 03 Protecting and Strengthening the Land Tenure of Vulnerable Groups," accessed in 2022, View the PDF.

ນິຍາມ

ການຂູດຮີດທາງເພດໝາຍເຖິງການລະເມີດທີ່ເກີດຂຶ້ນຈິງ ຫຼື ການພະຍາຍາມລະເມີດຄົນທີ່ມີຕຳແໜ່ງບອບບາງ, ອຳນາດແຕກຕ່າງ ຫຼື ຄວາມໄວ້ໃຈເພື່ອຮັບເອົາຄວາມພໍໃຈທາງເພດ, ເຊິ່ງລວມເຖິງແຕ່ບໍ່ສະເພາະພຽງແຕ່ການໃຫ້ຜົນປະໂຫຍດທາງສັງຄົມ, ເສດຖະກິດ ຫຼື ການເມືອງ. ຕົວຢ່າງລວມເຖິງການຄ້າມະນຸດ ແລະ ການຄ້າປະເວນີ.

ການລະເມີດທາງເພດໝາຍເຖິງການບຸກຮຸກທາງກາຍະພາບທີ່ເກີດຂຶ້ນຈິງ ຫຼື ການພະຍາຍາມບຸກຮຸກໂດຍມີລັກສະນະທາງເພດ, ບໍ່ວ່າຈະເປັນການໃຊ້ກຳລັງ ຫຼື ຢູ່ພາຍໃຕ້ເງື່ອນໄຂທີ່ບໍ່ເທົ່າທຽມ ຫຼື ເປັນການຂູ່ເຂັນ. ຕົວຢ່າງລວມເຖິງການເປັນຂ້າທາດທາງເພດ ແລະ ການລະເມີດທາງເພດ.

ຜູ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຂອງໂຄງການ, ຜູ້ເຮັດວຽກ ຫຼື ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບອາດຜະເຊີນກັບ SEA.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF; United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), "What is Sexual Exploitation, Abuse and Harassment?," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ລວມເຖິງການດຳເນີນການທາງເພດທີ່ບໍ່ມີການຍິນຍອມ, ການຮ້ອງຂໍຄວາມພໍໃຈທາງເພດ ແລະ ການດຳເນີນການອື່ນໆທາງວາຈາ ຫຼື ກາຍະພາບທີ່ມີລັກສະນະທາງເພດໂດຍບໍ່ເປັນທີ່ຕ້ອງການ. ມັນສາມາດເກີດຂຶ້ນລະຫວ່າງພະນັກງານທີ່ເຮັດວຽກໃນໂຄງການ ຫຼື ລະຫວ່າງພະນັກງານ ແລະ ຜູ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຂອງໂຄງການ ຫຼື ສະມາຊິກໃນຊຸມຊົນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021, View the PDF.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ປະເມີນລະດັບທີ່ໂຄງການອາດເຮັດໃຫ້ຄວາມຕຶງຄຽດ ແລະ ຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບທີ່ມີຢູ່ພາຍໃນສັງຄົມຮ້າຍແຮ້ງຂຶ້ນ (ທັງຢູ່ພາຍໃນຊຸມຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ ແລະ ລະຫວ່າງຊຸມຊົນເຫຼົ່ານີ້ ແລະ ຄົນອື່ນໆ); ອາດມີຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ສະຖຽນລະພາບ ແລະ ຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງມະນຸດ; ແລະ ອາດໄດ້ຮັບຜົນກະທົບທາງລົບຈາກຄວາມຕຶງຄຽດ, ຂໍ້ຂັດແຍ່ງ ແລະ ຄວາມໄຮ້ສະຖຽນລະພາບທີ່ມີຢູ່, ໂດຍສະເພາະໃນສະຖານະການທີ່ເກີດສົງຄາມ, ການຈະລາຈົນ ແລະ ຄວາມບໍ່ສະຫງົບໃນສັງຄົມ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ເຄື່ອງມືທີ່ປະເມີນຜົນກະທົບທັງໝົດຂອງໂຄງການທັງທາງບວກ ແລະ ລົບໃນຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນ, ໂດຍສະເພາະຄົນພື້ນເມືອງ, ຄົນກຸ່ມນ້ອຍ, ແມ່ຍິງ, ຜູ້ອາວຸໂສ, ໄວໜຸ່ມ, ຄົນພິການ ແລະ ກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງອື່ນໆທີ່ຢູ່ພາຍໃນພື້ນທີ່ອິດທິພົນຂອງໂຄງການ. ຜູ້ໃຫ້ຄຳປຶກສາສຳລັບການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ຄວນດຳເນີນການປະເມີນໃນລັກສະນະທີ່ໂປ່ງໃສ, ກວມລວມ, ອ່ອນໄຫວໃນເລື່ອງເພດ ແລະ ແທດເໝາະກັບວັດທະນະທຳ. ການເກັບກຳຂໍ້ມູນທາງສັງຄົມ, ເສດຖະກິດ ແລະ ວັດທະນະທຳຜ່ານການບໍລິການສ່ວນນອກ ແລະ ການປຶກສາຫາລືຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມໂດຍກົງ, ພ້ອມທັງຜ່ານການສຳຫຼວດ ແລະ ການສຳຫຼວດປະຊາກອນ, ຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ໃຫ້ຄຳປຶກສາສຳລັບ ESIA ສາມາດລະບຸປະຊາຊົນທີ່ອາດໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ; ກຳນົດຂອບເຂດຜົນກະທົບຂອງໂຄງການຕໍ່ບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ຫຼື ກຸ່ມສັງຄົມອື່ນໆ; ແລະ ຄິດຄົ້ນທາງເລືອກທີ່ເປັນໄປໄດ້ ແລະ/ຫຼື ມາດຕະການຫຼຸດຜ່ອນ.

ນິຍາມ

ການຍິນຍອມ, ການຍອມຮັບ ຫຼື ການອະນຸຍາດໂດຍຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນສຳລັບບໍລິສັດ ແລະ ໂຄງການເພື່ອສືບຕໍ່ປະຕິບັດງານ. ການໄດ້ຮັບໃບອະນຸຍາດສັງຄົມມີການເໜັງຕີງຫຼາຍ ຍ້ອນຄວາມເຂົ້າໃຈຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມອາດໄດ້ຮັບອິດທິພົນຈາກຫຼາກຫຼາຍປັດໄຈຕາມເວລາ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ການພັດທະນາທີ່ປະກອບຄວາມກັງວົນຂອງສາທາລະນະຊົນໃສ່ນະໂຍບາຍສັງຄົມ ແລະ ໂຄງການລິເລີ່ມທາງເສດຖະກິດ. ມັນແນໃສ່ເພື່ອກໍ່ໃຫ້ເກີດການປັບປຸງແບບຍືນຍັງໃນສະຫວັດດີພາບຂອງບຸກຄົນ, ຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ແລະ ສັງຄົມໃນວົງກວ້າງ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Hakikur Rahman, "Network Deployment for Social Benefits in Developing Countries," 2009, View the Website.

ນິຍາມ

ຂະບວນການກວມລວມທີ່ດຳເນີນການຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການ. ໃນກໍລະນີທີ່ມີການອອກແບບ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢ່າງເໝາະສົມ, ມັນສະໜັບສະໜູນການພັດທະນາຄວາມສຳພັນທີ່ເຂັ້ມແຂງ, ເຊີງໂຄງສ້າງ ແລະ ເປັນການໂຕ້ຕອບທີ່ສຳຄັນຕໍ່ການຄຸ້ມຄອງຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຢ່າງປະສົບຄວາມສຳເລັດ. ມັນມີປະສິດທິພາບທີ່ສຸດເມື່ອລິເລີ່ມໃນຕອນຕົ້ນໃນໄລຍະການວາງແຜນກ່ອນໂຄງການ ແລະ ຍັງເປັນສ່ວນສຳຄັນຂອງການຕັດສິນໃນໂຄງການ ແລະ ການປະເມີນ, ການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ການຕິດຕາມຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຂອງໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "Guidance for Borrowers, ESS10: Stakeholder Engagement and Information Disclosure," 2018, View the PDF.

ນິຍາມ

ເອກະສານທີ່ກຳນົດຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ສາມາດໄດ້ຮັບຜົນກະທົບໂດຍ ແລະ/ຫຼື ຄວນກ່ຽວຂ້ອງໃນໂຄງການ; ລະບຸການຈັດກຸ່ມ ແລະ ການຈັດກຸ່ມຍ່ອຍຂອງພວກເຂົາ, ພ້ອມທັງອິດທິພົນ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດ (ທີ່ເປັນໄປໄດ້) ຂອງພວກເຂົາໃນໂຄງການ; ແລະ ກຳນົດແຜນການເພື່ອພົວພັນກັບບຸກຄົນ, ກຸ່ມຄົນ ຫຼື ອົງການເຫຼົ່ານີ້. ເຖິງແມ່ນວ່າເອກະສານສະບັບນີ້ຖືກພັດທະນາຂຶ້ນໃນລະຫວ່າງ ການກຳນົດຂອບເຂດໂຄງການ, ມັນຄວນມີການປັບປຸງດ້ວຍຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມຂອງໂຄງການຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການ.

ນິຍາມ

ບຸກຄົນ, ກຸ່ມຄົນ ຫຼື ອົງການທີ່ໄດ້ຮັບອິດທິພົນ ແລະ/ຫຼື ສາມາດມີຜົນກະທົບຕໍ່ການວາງແຜນກ່ອນໂຄງການ, ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ການດຳເນີນງານຂອງໂຄງການ. ການມີສ່ວນຮ່ວມ ແລະ/ຫຼື ການເຊື່ອມໂຍງຂອງພວກເຂົາຕໍ່ໂຄງການອາດເກີດຂຶ້ນທາງກົງ ຫຼື ທາງອ້ອມ. ເບິ່ງ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບຜູ້ດຳເນີນນະໂຍບາຍທີ່ສາມາດກ່ຽວຂ້ອງໃນໂຄງການ BRI.

ນິຍາມ

ການກວດສອບຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຢ່າງເປັນລະບົບລະບຽບ ເຊິ່ງເຊື່ອມໂຍງກັບນະໂຍບາຍ, ແຜນການ ຫຼື ໂປຣແກຣມ, ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວແມ່ນຢູ່ໃນລະດັບປະເທດແຕ່ຍັງສາມາດຢູ່ໃນລະດັບພາຍໃນປະເທດ. ການກວດສອບຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຈະລວມເຖິງການພິຈາລະນາຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໃນຂອບເຂດທີ່ຄົບຖ້ວນສົມບູນ. ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວ, SESA ບໍ່ແມ່ນສະເພາະສະຖານທີ່ຕັ້ງ. ສະນັ້ນ, ພວກມັນຈຶ່ງຖືກກະກຽມຮ່ວມກັບການສຶກສາສະເພາະໂຄງການ ແລະ ສະຖານທີ່ທີ່ປະເມີນຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຜົນກະທົບຂອງໂຄງການ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from World Bank, "World Bank Environmental and Social Framework," Washington, DC, 2016, View the PDF.

ນິຍາມ

ສິດທິຂອງບຸກຄົນທີ່ໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກທີ່ດິນ ແລະ/ຫຼື ຊັບພະຍາກອນໃນທີ່ດິນ, ໂດຍບໍ່ມີຄວາມເປັນເຈົ້າຂອງຢ່າງຊັດເຈນ. ສິດທິຍ່ອຍມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະປ່ຽນແປງໄດ້ງ່າຍ, ຄົນອາດສູນເສຍສິດທິໃນທີ່ດິນຂອງພວກເຂົາໃນລະຫວ່າງການເຈລະຈາ ຫຼື ການເອົາທີ່ດິນສຳລັບໂຄງການ. ເມື່ອລັດຖະບານຂອງປະເທດທີ່ເປັນເຈົ້າພາບ, ຜູ້ສະໜອງທຶນ, ນັກພັດທະນາ ແລະ/ຫຼື ຜູ້ຮັບເໝົາບໍ່ຮັບຮູ້ສິດທິຍ່ອຍຕາມກົດໝາຍ, ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບອາດປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການປົກປ້ອງທີ່ດິນຂອງພວກເຂົາ ແລະ ການຮັບເອົາການຊົດເຊີຍ, ຍົກຍ້າຍຈັດສັນ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນເພື່ອຟື້ນຟູຊີວິດການເປັນຢູ່. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ສິດທິເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນສາມາດຮັບຮູ້ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເປັນທາງການໄດ້ຜ່ານເອກະສານທີ່ເປັນທາງການ, ແຜນການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນຂັ້ນບ້ານ, ຂໍ້ບັງຄັບຂອງຊຸມຊົນ ແລະ ວິທີການອື່ນໆ.

ຊຸມຊົນ ຫຼື ຄອບຄົວອາດມີສິດທິຍ່ອຍຖ້າພວກເຂົາເກັບອາຫານປ່າ ແລະ ພືດເພື່ອນໍາມາເຮັດຢາ, ເກັບຟືນ, ລ່າສັດ ຫຼື ຫາປາ. ບຸກຄົນ ຫຼື ຄອບຄົວອາດເຊົ່າທີ່ດິນເພື່ອນໍາໃຊ້ໃນຊ່ວງເວລາທີ່ແນ່ນອນ ແລະ ພາຍໃຕ້ເງື່ອນໄຂທີ່ແນ່ນອນ, ເຊັ່ນ: ສຳລັບການຜະລິດເຂົ້າ ແລະ ການກິນຫຍ້າຂອງປະສຸສັດ. ໃນປະເທດເຈົ້າພາບບາງປະເທດ, ຜູ້ຊາຍເຊິ່ງເປັນຄົນທີ່ມີທ່າອ່ຽງຫຼາຍກວ່າວ່າຈະເປັນເຈົ້າຂອງທີ່ດິນທີ່ຈົດທະບຽນແລ້ວ ອາດມີຫຼາກຫຼາຍສິດທິຕາມດຸນພິນິດເໜືອທີ່ດິນ, ໃນຂະນະທີ່ແມ່ຍິງ ແລະ ໄວໜຸ່ມເຊິ່ງເປັນຄົນທີ່ເຮັດວຽກໃນທີ່ດິນເພື່ອແລກກັບຄ່າຕອບແທນເລັກນ້ອຍ ຫຼື ບໍ່ມີຄ່າຕອບແທນເລີຍ ອາດມີພຽງແຕ່ສະຖານະຍ່ອຍເທົ່ານັ້ນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from The National Land Use Planning Commission, "Guidelines for Participatory Village Land Use Management in Tanzania," 1998, View the PDF; Mary Njeri Thiong’o and Sunday Baba, "Access to Land and Youths Participation in Agribusiness in Africa: a case of Sudan," 2019, View the PDF; World Bank, "Land & Conflict, Thematic Guidance Note 03: Protecting and Strengthening the Land Tenure of Vulnerable Groups," accessed in 2022, View the PDF; Carol W. Dickerman et al., "Security of Tenure and Land Registration in Africa: Literature Review and Synthesis," 1989, View the PDF; Mhd Ekbal Anak, "Housing, Land and Property Rights for Syrian Women in Contexts of Internal Displacement: Challenges and Opportunities," 2021, View the Website.

ນິຍາມ

ແບບຈຳລອງສຳລັບການຄິດກ່ຽວກັບອະນາຄົດທີ່ມີການສົມດຸນການພິຈາລະນາສິ່ງແວດລ້ອມ, ສັງຄົມ ແລະ ເສດຖະກິດເພື່ອພະຍາຍາມປັບປຸງຄຸນນະພາບຊີວິດ.

ລັດຖະບານຈີນຄິດຫາຄວາມຍືນຍົງດັ່ງຄວາມປອງດອງລະຫວ່າງສັງຄົມ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ຂັບເຄື່ອນຜົນໄດ້ຮັບທາງເສດຖະກິດ, ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ; ກ່ຽວຂ້ອງກັບການພັດທະນາສີຂຽວ; ແລະ ສົ່ງຜົນປະໂຫຍດຕໍ່ຄົນຮຸ່ນໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ໃນອະນາຄົດ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Education, Scientific, and Cultural Organization (UNESCO), “Education for Sustainable Development | UNESCO,” accessed in 2022, View the Website; Chen Liu et al., “A Chinese Route to Sustainability: Postsocialist Transitions and the Construction of Ecological Civilization,” Sustainable Development 26, no. 6 (2018): 741–48.

ນິຍາມ

ການພັດທະນາທີ່ບັນລຸຄວາມຕ້ອງການໃນປັດຈຸບັນໂດຍຫຼຸດຄວາມສາມາດຂອງຄົນຮຸ່ນໃນອະນາຄົດໃນການບັນລຸຄວາມຕ້ອງການຂອງພວກເຂົາ. ມັນໝາຍເຖິງຫຼາຍຂະບວນການ ແລະ ເສັ້ນທາງເພື່ອບັນລຸຄວາມຍືນຍົງ. ມັນມີສີ່ມິຕິທີ່ປະສານເຂົ້າກັນ: ສັງຄົມ, ສິ່ງແວດລ້ອມ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ເສດຖະກິດ ເຊິ່ງເຊື່ອມໂຍງກັນ, ບໍ່ໄດ້ແຍກອອກຈາກກັນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Education, Scientific, and Cultural Organization (UNESCO), “Education for Sustainable Development | UNESCO,” accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ນໍາໃຊ້ໂດຍສະຫະປະຊາຊາດ (UN) ໃນປີ 2015 ໂດຍເປັນການຮຽກຮ້ອງໃຫ້ດຳເນີນການຢ່າງເປັນສາກົນເພື່ອສິ້ນສຸດຄວາມທຸກຍາກ, ປົກປ້ອງດາວເຄາະ ແລະ ຮັບປະກັນວ່າພາຍໃນປີ 2030, ປະຊາຊົນທຸກຄົນຈະໄດ້ຮັບຄວາມສະຫງົບສຸກ ແລະ ຄວາມຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ. 17 ເປົ້າໝາຍຄອບຄຸມສາມມິຕິຂອງຄວາມຍືນຍົງ: ສັງຄົມ, ເສດຖະກິດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from United Nations Development Programme (UNDP), “Sustainable Development Goals | United Nations Development Programme,” 2016, View the Website.

ນິຍາມ

ເອກະສານທີ່ກຳນົດລັກສະນະທັງໝົດຂອງວິທີການທີ່ຜູ້ໃຫ້ຄຳປຶກສາສຳລັບການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA) ຈະກະກຽມ ແລະ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ESIA. ໂດຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງ ການກຳນົດຂອບເຂດໂຄງການ, ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ມັນສະຫຼຸບຄຸນລັກສະນະຫຼັກຂອງໂຄງການ, ລະບຸຂໍ້ກຳນົດ, ກຳນົດສ້າງຜົນກະທົບ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຫຼັກທີ່ຈະຄອບຄຸມໃນການປະເມີນ, ສະເໜີເຄື່ອງມື ແລະ ວິທີການສຳລັບການປະເມີນ, ສະເໜີທາງເລືອກໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ລະບຸປະເພດຂອງການປຶກສາຫາລືລະຫວ່າງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ຈະດຳເນີນການ ແລະ ກຳນົດງົບປະມານ ແລະ ຕາຕະລາງສຳລັບການກະກຽມ ESIA ແລະ ແຜນການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESMP).

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Union for Conservation of Nature (IUCN), "Environmental & Social Management System (ESMS)," 2016, View the PDF; International Union for Conservation of Nature (IUCN), "Environmental and Social Impact Assessment," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ຫຼື ສັງຄົມທີ່ຂະຫຍາຍໄປຫາຫຼາຍປະເທດ, ຢູ່ນອກເໜືອປະເທດເຈົ້າພາບຂອງໂຄງການ. ມັນລວມເຖິງຜົນກະທົບໃນພາກພົ້ນແຕ່ບໍ່ໄດ້ກວມເອົາຜົນກະທົບທີ່ມີລັກສະນະເປັນສາກົນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Asian Development Bank (ADB), "Environment Safeguards: A Good Practice Sourcebook Draft Working Document," 2012, View the PDF.

ນິຍາມ

ການສະໜັບສະໜູນເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ຄົນຍ້າຍອອກ ແລະ ຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ສະຖານທີ່ຕັ້ງໃໝ່ ແລະ/ຫຼື ຟື້ນຟູການດຳລົງຊີວິດຂອງພວກເຂົາຫຼັງຈາກການເຄື່ອນຍ້າຍທາງກາຍະພາບ ແລະ/ຫຼື ທາງເສດຖະກິດ. ຜູ້ສະໜອງທຶນ, ນັກພັດທະນາ, ຜູ້ຮັບເໝົາ, ຜູ້ຮັບເໝົາຍ່ອຍ ແລະ ລັດຖະບານຂອງປະເທດເຈົ້າພາບຄວນໃສ່ໃຈການສະໜັບສະໜູນເພີ່ມເຕີມເຊິ່ງອ່ອນໄຫວໃນເລື່ອງເພດ ແລະ ແທດເໝາະກັບວັດທະນະທຳສຳລັບກຸ່ມຄົນທີ່ບອບບາງ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Inclusive Development International (IDI), "Community Guide to the Asian Infrastructure Investment Bank," 2020, View the PDF.

ນິຍາມ

ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ມີການສະໜອງຂໍ້ມູນທີ່ຖືກຕ້ອງ, ເປັນຈິງ ແລະ ຄົບຖ້ວນສົມບູນກ່ຽວກັບໂຄງການທີ່ສະເໜີ, ການປະກອບສ່ວນຂອງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ, ການປະເມີນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESIA), ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແລະ ການຕັດສິນໃຈໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ອົງການປະຊາສັງຄົມ (CSO)/ອົງການທີ່ບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ (NGO), ນັກວິໄຈ/ຜູ້ຊ່ຽວຊານ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມລາຍອື່ນໆໃນລັກສະນະປົກກະຕິ, ກວມລວມ, ອ່ອນໄຫວໃນເລື່ອງເພດ ແລະ ແທດເໝາະກັບວັດທະນະທຳ ແລະ ສະຖານທີ່ຕັ້ງຕະຫຼອດວົງຈອນຊີວິດຂອງໂຄງການ. ຄວນມີການສື່ສານຂໍ້ມູນດັ່ງກ່າວໃນແບບຟອມທີ່ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທຸກລາຍສາມາດເຂົ້າໃຈ ແລະ ເຂົ້າເຖິງໄດ້.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from International Monetary Fund (IMF), "Code of Good Practices on Transparency in Monetary and Financial Policies, Part 1—Introduction," 2000, View the Website; Global Witness, "Transparency and the right to information," accessed in 2022, View the Website.

ນິຍາມ

ໂດຍອີງຕາມປັດໄຈຕ່າງໆທີ່ຢູ່ນອກເໜືອການຄວບຄຸມຂອງພວກເຂົາ, ນໍາໃຊ້ກັບຄົນທີ່ອາດມີທ່າອ່ຽງທີ່ຈະໄດ້ຮັບຜົນກະທົບທາງລົບຈາກໂຄງການຫຼາຍກວ່າ ແລະ/ຫຼື ອາດມີຂໍ້ຈຳກັດຫຼາຍກວ່າຄົນອື່ນໃນຄວາມສາມາດຂອງພວກເຂົາທີ່ຈະໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກຜົນປະໂຫຍດຂອງໂຄງການ. ບຸກຄົນ ຫຼື ກຸ່ມຄົນຍັງມີທ່າອ່ຽງຫຼາຍຂຶ້ນທີ່ຈະຖືກກີດກັນ ຫຼື ບໍ່ສາມາດເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງເຕັມສ່ວນໃນຂະບວນການການປຶກສາຫາລືຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມໃນກະແສຫຼັກ, ສະນັ້ນພວກເຂົາອາດຈຳເປັນຕ້ອງມີມາດຕະການ ແລະ/ຫຼື ຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອທີ່ສະເພາະເພື່ອຮັບປະກັນວ່າໄດ້ພິຈາລະນາມຸມມອງຂອງພວກເຂົາແລ້ວ. ຕົວຢ່າງຂອງກຸ່ມຄົນເຫຼົ່ານີ້ລວມເຖິງແຕ່ບໍ່ສະເພາະພຽງແມ່ຍິງ; ຜູ້ອາວຸໂສ; ເດັກນ້ອຍ ແລະ ໄວໜຸ່ມ; ຄົນພິການ; ຄົນພື້ນເມືອງ; ຄົນກຸ່ມນ້ອຍຕ່າງເຊື້ອຊາດ, ພາສາ ແລະ ສາສະໜາ; ຜູ້ລີ້ໄພ; ແລະ ປະຊາກອນທີ່ຖືກຍ້າຍຖິ່ນຖານ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

ນິຍາມ

ແນວຄິດຫຼັກຂອງ ລັດຖະບານຈີນ. ໃນຂະນະທີ່ຮັບຮູ້ເສັ້ນທາງທີ່ຫຼາກຫຼາຍໃນການພັດທະນາທົ່ວປະເທດເຈົ້າພາບ, ມັນຈັດບູລິມະສິດໃຫ້ກັບການຮ່ວມມື “ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມກັນ” ບົນພື້ນຖານຜົນປະໂຫຍດທີ່ແບ່ງປັນ ຫຼື ມີຮ່ວມກັນ.

(ບັນດາ)ແຫຼ່ງທີ່ມາ

Adapted from Marina Rudyak, "Cooperation," Decoding China, accessed in 2022, View the Website.

Asia Society Policy Institute