Asia Society Policy Institute

ສຳລັບໂຄງການຢູ່ຕ່າງປະເທດ: 

ຜູ້ສະໜອງທືນ ຄວນ: 

• ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາ ມີສ່ວນຮ່ວມໃນໂຄງການທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ເພື່ອສ້າງກົນໄກການຮ້ອງທຸກ ເພື່ອຕອບສະໜອງຕໍ່ “ຄວາມຕ້ອງການ” ຈາກປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, CSOs/NGOs ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ສຳຄັນອື່ນໆ.¹
• ສ້າງ “ກົນໄກການຕອບໂຕ້ການອຸທອນ” ເພື່ອເພີ່ມສິນເຊື່ອ ຫຼື ການລົງທຶນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມສ່ຽງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ, ສັງຄົມ ແລະ ການປົກຄອງ (ESG).²
  • ແບ່ງປັນຂໍ້ມູນຂ່າວສານທີ່ຄົບຖ້ວນກ່ຽວກັບກົນໄກນີ້ຢ່າງຕັ້ງໜ້າທັນການ.  
  • ເມື່ອມີຄວາມຈໍາເປັນ, ເຂົ້າຮ່ວມພາກສ່ວນທີສາມທີ່ມີຄຸນວຸດທິ ແລະ ເປັນເອກະລາດເພື່ອຢັ້ງຢືນ, ປະເມີນຜົນ ຫຼື ການກວດສອບກິດຈະກໍາຂອງຜູ້ສະໜອງທືນໃນການປະຕິບັດຕາມຄວາມຮັບຜິດຊອບ ESG ຂອງເຂົາເຈົ້າ. 

ຜູຸ້ຮັບເໝົາ ແລະ ຜູ້ພັດທະນາ ຄວນ: 

• ສ້າງກົນໄກການຮ້ອງທຸກທີ່ໂປ່ງໃສ, “ໃຊ້ງ່າຍ” ທີ່ສອດຄ່ອງລະດັບການສຶກສາຂອງສະມາຊິກໃນຊຸມຊົນ ແລະ ອະນຸຍາດໃຫ້ມີການຍື່ນສະເໜີແບບເປີດເຜີຍ ແລະ ບໍ່ເປີດເຜີຍຊື່.³ ກົນໄກດັ່ງກ່າວຄວນກວມເອົາການດຳເນີນທຸລະກິດ ແລະ ຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ສິດທິມະນຸດຕະຫຼອດໄລຍະເວລາຂອງໂຄງການ.⁴
  • ກວດກາຄືນຄຳຮ້ອງທຸກຕາມລະບຽບການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ.⁵
  • ຕອບສະໜອງ ແລະ ຄຸ້ມຄອງຄຳຮ້ອງທຸກຈາກປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມອື່ນໆຢ່າງຕັ້ງໜ້າ.⁶
  • ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ພາກ​ສ່ວນ​ທີ່​ສົນ​ໃຈ​ສະ​ແດງ​ຄວາມ​ກັງ​ວົນ​ໂດຍ​ບໍ່​ມີ​ການ​ຢ້ານ​ກົວ​ຂອງ​ການ​ຕອບ​ໂຕ້​.⁷
• ພັດທະນາຂັ້ນຕອນທີ່ຄາດເດົາໄດ້ ແລະ ຊັດເຈນເພື່ອຈັດປະເພດຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກ, ຈັດຕັ້ງທີມງານທີ່ຫຼາກຫຼາຍເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາ ແລະ ຮ່ວມມືກັບ CSOs/NGOs ເພື່ອຮັບປະກັນການຕອບໂຕ້ ແລະ ການແກ້ໄຂທີແທດເໝາະກັບວັດທະນະທຳ. ແຕ່ລະຂັ້ນຕອນ (ເຊັ່ນ: ການຍື່ນສະເຫນີ, ການຮັບຮູ້, ການຕອບສະຫນອງ ແລະ ການແກ້ໄຂ) ໃນຂະບວນການຄວນຈະມີກໍານົດເວລາທີ່ກໍານົດໄວ້.⁸
• ສະໜອງການຝຶກອົບຮົມໃຫ້ແກ່ການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ພະນັກງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເພື່ອຮັບປະກັນການປະຕິບັດຕາມຄວາມເໝາະສົມ ແລະ ຄວາມຊື່ສັດ ໃນຂະນະປະຕິບັດກົນໄກການຮ້ອງທຸກ.⁹
• ແຕ່ງຕັ້ງບຸກຄະລາກອນ ຫຼື ພະແນກການເພື່ອບັນທຶກ ແລະ ແກ້ໄຂຄຳຊັກຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄຳຮ້ອງທຸກຢ່າງທັນການ.¹⁰
  • ແຕ່ງຕັ້ງຜູ້ຕິດຕໍ່ພົວພັນກັບຊຸມຊົນເພື່ອເກັບກໍາຄໍາຖາມ / ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ / ຄໍາຮ້ອງທຸກເປັນປະຈໍາ, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບຄໍາຄຶດຄໍາເຫັນກ່ຽວກັບກົນໄກການຮ້ອງທຸກ, ຈາກຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມຂອງປະເທດເຈົ້າພາບອື່ນໆ. 
  • ກຳນົດສິດອຳນາດຂອງບຸກຄະລາກອນທັງໝົດຢ່າງຈະແຈ້ງ, ລວມທັງການຕິດຕໍ່ພົວພັນກັບຊຸມຊົນ ຫຼື ພະແນກຕ່າງໆ ເນື່ອງຈາກບາງບັນຫາອາດມີຄວາມອ່ອນໄຫວຕໍ່ເວລາ. 
• ກວດກາຄືນຂັ້ນຕອນຢ່າງເປັນປະຈຳ ແລະ ປ່ອຍໃຫ້ຜູ້ຮ້ອງຮຽນດຳເນີນໄປຕາມຊ່ອງທາງອື່ນສຳລັບການອຸທອນ.¹¹

ສະມາຄົມອຸດສາຫະກຳຈີນ ແລະ ໜ່ວຍງານຄຸ້ມຄອງ ຄວນ: 

• ສ້າງ​ກົນ​ໄກ​ຮ້ອງ​ທຸກ​ທົ່ວ​ຂະ​ແໜງ​ອຸດ​ສາ​ຫະ​ກຳ​ເພື່ອ​ປົກ​ປ້ອງ​ສິດ ​ແລະ ​ຜົນ​ປະ​ໂຫຍດ​ຂອງ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ຜົນ​ກະ​ທົບ​ຈາກ​ໂຄງ​ການ BRI ໃນ​ປະ​ເທດ​ເຈົ້າ​ພາບ.¹²
• Ministry of Commerce (MOFCOM) ​​ດຳ​ເນີນ​ສູນ​ຮ້ອງ​ຟ້ອງທຸລະກິດຢູ່​ຕ່າງປະ​ເທດສຳລັບວິສາຫະກິດຂອງຈີນ, ​ເຊິ່ງສະໜອງ​ຂໍ້​ມູນ​ດ້ານ​ນະ​ໂຍບາຍ ​ແລະ ​ໃຫ້​ຄຳ​ປຶກສາ​ກ່ຽວ​ກັບ​ວິທີ​ປົກ​ປ້ອງ​ສິດ​ແລະ​ ຜົນ​ປະ​ໂຫຍ​ດຂອງ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ ​ແລະ ​ບຸກຄົນ​ຈີນ.¹³
  • ກົນໄກທີ່ຄ້າຍຄືກັນສາມາດຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນສໍາລັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ.

ຜູ້ສະໜອງທືນ ຄວນ: 

• ສ້າງ ​ແລະ ​ຮັກສາ​ກົນ​ໄກ​ຮ້ອງ​ທຸກ​ທີ່​ເປັນ​ເອກະລາດ ​ເພື່ອ​ຕອບ​ສະໜອງ ​ແລະ ​ແກ້​ໄຂ​ຄຳ​ຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄຳ​ຮ້ອງ​ທຸກ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ຜົນ​ກະທົບ. 
  • ໂດຍຜ່ານສອງຫ້ອງການແຍກຕ່າງຫາກ, ກົນໄກຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງ Asian Development Bank (ADB) ຊ່ວຍເຫຼືອປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບໃນການຊອກຫາວິທີແກ້ໄຂບັນຫາຂອງເຂົາເຈົ້າ ແລະ ທົບທວນຄືນການປະຕິບັດຕາມນະໂຍບາຍ ແລະ ຂັ້ນຕອນພາຍໃນໂຄງການ. ADB ຍັງຮັກສາການລົງທະບຽນສາທາລະນະທີ່ມີຂໍ້ມູນລ້າສຸດກ່ຽວກັບສະຖານະພາບຂອງແຕ່ລະຄໍາຮ້ອງທຸກ. ¹⁴
  • ໜ່ວຍງານການຮ້ອງຮຽນ-ການແກ້ໄຂ, ການປະເມີນ ແລະ ຄວາມຊື່ສັດ (CEIU) ກວດກາຢ່າງເປັນອິດສະຫຼະຕໍ່ການຍື່ນສະເໜີຕໍ່ກົນໄກປະຊາຊົນຜູ້ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ (PPM) ຈາກປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບທີ່ເຊື່ອວ່າພວກເຂົາເຈົ້າເປັນ ຫຼື ອາດຈະໄດ້ຮັບຜົນກະທົບທາງລົບຈາກຄວາມລົ້ມເຫຼວຈັດຕັ້ງປະຕິບັດນະໂຍບາຍສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESP)ຂອງAsian Infrastructure Investment Bank (AIIB). ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບສາມາດເຂົ້າເຖິງ PPM ໄດ້ເມື່ອຂໍ້ຂ້ອງໃຈຂອງເຂົາເຈົ້າບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂໂດຍຜ່ານກົນໄກການຮ້ອງທຸກລະດັບໂຄງການ ຫຼື ຂະບວນການຄຸ້ມຄອງຂອງ AIIB. ¹⁵
  • ນໍາພາໂດຍເລຂານຸການກົນໄກຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງ World Bank, ກົນໄກຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງທະນາຄານໂລກແມ່ນອົງການເອກະລາດທີ່ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບສາມາດສະແດງຄວາມກັງວົນຂອງເຂົາເຈົ້າແລະຊອກຫາການຊ່ວຍເຫຼືອ. ຄະນະກວດກາຂອງຕົນຈະຕອບສະໜອງຕໍ່ການຮ້ອງຮຽນຈາກປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບກ່ຽວກັບການບໍ່ປະຕິບັດຕາມນະໂຍບາຍ ແລະ ຂັ້ນຕອນດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມຂອງທະນາຄານ. ໃນຂະນະດຽວກັນ, ການບໍລິການແກ້ໄຂຂໍ້ຂັດແຍ່ງ (DRS) ຂອງຕົນໄດ້ອໍານວຍຄວາມສະດວກໃນການແກ້ໄຂບັນຫາຂໍ້ຂັດແຍ່ງລະຫວ່າງ ຜູ້ພັດທະນາ/ຜູ້ຮັບເໝົາ ແລະ ຜູ້ຮ້ອງທຸກດ້ວຍຄວາມສະໝັກໃຈ, ເອກະລາດ ແລະ ກຳນົດເວລາ.¹⁶
• ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາສ້າງກົນໄກການຮ້ອງທຸກໃນລະດັບໂຄງການ, ເຊິ່ງຈະເນັ້ນໃສ່ຜົນກະທົບດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ, ລວມທັງການຄຸ້ມຄອງການຕັ້ງຖິ່ນຖານໃໝ່ ແລະ ການດຳລົງຊີວິດແບບບໍ່ສະໝັກໃຈ ພ້ອມທັງການປົກປ້ອງສິດຂອງຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງຂອງແຕ່ລະໂຄງການ. 

ຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູຸ້ຮັບເໝົາ ຄວນ: 

• ໃນໄລຍະການວາງແຜນກ່ອນໂຄງການ, ເຮັດວຽກຮ່ວມກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມຂອງປະເທດເຈົ້າພາບເພື່ອສ້າງກົນໄກການຮ້ອງທຸກລະດັບໂຄງການ, ເຊິ່ງເນັ້ນໃສ່ຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມໃນແຕ່ລະໂຄງການ.  
  • ອອກແບບກົນໄກການຮ້ອງທຸກໃຫ້ເໝາະສົມກັບຄວາມຕ້ອງການສະເພາະຂອງຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນ ແລະກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ລວມທັງ, ແຕ່ບໍ່ຈໍາກັດ, ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງ, ແມ່ຍິງ ແລະ ຜູ້ສູງອາຍຸ.  
  • ຮັບປະກັນກົນໄກການຮ້ອງທຸກຂອງເຂົາເຈົ້າ - ລວມທັງຈໍານວນພະນັກງານທີ່ຮັບຜິດຊອບແລະສິດອໍານາດຂອງບຸກຄະລາກອນດັ່ງກ່າວໃນການສະຫນອງການຊ່ວຍເຫຼືອ - ໄດ້ຖືກແບ່ງຕາມຂອບເຂດ ແລະ ຄວາມສ່ຽງຂອງໂຄງການ. 
• ສ້າງ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ການ​ລົງ​ທະ​ບຽນ​ຢ່າງ​ເປັນ​ທາງ​ການ​, ການ​ຄັດ​ເລືອກ​, ການ​ຈັດ​ປະ​ເພດ​, ການ​ສືບ​ສວນ​, ຕອບ​ສະ​ຫນອງ​ແລະ​ແກ້​ໄຂ​ການ​ສອບ​ຖາມ / ຄວາມ​ກັງ​ວົນ / ຄໍາ​ຮ້ອງ​ທຸກ​.  
  • ກໍານົດໄລຍະເວລາທີ່ຄາດຄະເນສໍາລັບແຕ່ລະຂັ້ນຕອນໃນຂະບວນການ.  
  • ຕ້ອງການໃຫ້ບຸກຄະລາກອນບັນທຶກເມື່ອໄດ້ຮັບການຮ້ອງຮຽນ, ເວລາໃດ ແລະ ມີການຕອບໂຕ້ແນວໃດ, ເມື່ອໃດ ແລະ ມີການກະທຳອັນໃດ ແລະ ການຕອບສະໜອງ ແລະ ການກະທຳເຫຼົ່ານີ້ພຽງພໍຫຼືບໍ່.  
  • ຮັບປະກັນວ່າພາສາທີ່ໃຊ້ໃນການອະທິບາຍຂະບວນການນີ້ຄວນຈະເຂົ້າໃຈໄດ້ຕໍ່ກັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ສຳຄັນອື່ນໆທີ່ມີສ່ວນຮ່ວມ ຫຼື ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກແຕ່ລະໂຄງການ.  
  • ຕ້ອງການໃຫ້ບຸກຄະລາກອນເຜີຍແຜ່ຄໍາຕອບ ແລະ ການແກ້ໄຂຢູ່ໃນເວັບໄຊຂອງພວກເຂົາໃນຖານຂໍ້ມູນທີ່ກໍານົດສໍາລັບກົນໄກການຮ້ອງທຸກ ແລະ ແກ້ໄຂຂໍ້ມູນສ່ວນຕົວຂອງຜູ້ຮ້ອງທຸກທີ່ຮ້ອງຂໍການປິດບັງຊື່.  
  • ເຜີຍແຜ່ຂັ້ນຕອນການລົງທືນໃນເວັບໄຊ ແລະ ບັນຊີສື່ສັງຄົມຂອງເຂົາເຈົ້າ, ພ້ອມທັງຢູ່ຫ້ອງການເມືອງ/ບ້ານ/ແຂວງ ກ່ຽວກັບວິທີການນຳໃຊ້ກົນໄກ ແລະ ໄລຍະເວລາຄາດຄະເນຂອງແຕ່ລະຂັ້ນຕອນ.  
• ສະເໜີຮູບແບບການຕິດຕໍ່ຫຼາຍຮູບແບບສຳລັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ສຳຄັນເພື່ອສົ່ງຄຳຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄຳຮ້ອງທຸກ.  
  • ຢ່າງໜ້ອຍໜຶ່ງຮູບແບບການຕິດຕໍ່ຄວນຈະເປັນທາງປາກເວົ້າ, ເຊັ່ນ: ສາຍດ່ວນແບບບໍ່ເສຍເງິນສຳລັບຂໍ້ຄວາມສຽງ ຫຼື ໂທລະສັບ. 
  • ຢ່າງໜ້ອຍໜຶ່ງຮູບແບບການຕິດຕໍ່ຄວນຈະເປັນທາງການຂຽນ, ເຊັ່ນ: ກ່ອງຄຳແນະນຳທາງກາຍະພາບຢູ່ບ້ານ//ເມືອງ/ແຂວງ ຫຼືທີ່ຢູ່ທາງໄປສະນີ ຫຼ ືເບີແຟັກເພື່ອຂຽນຈົດໝາຍ. 
  • ຢ່າງຫນ້ອຍຫນຶ່ງຮູບແບບການຕິດຕໍ່ຄວນຈະເປັນແບບອອນລາຍ, ເຊັ່ນ: ທີ່ຢູ່ອີເມວສໍາລັບການຕອບໂຕ້, ແບບຟອມອອນລາຍທີ່ຝັງຢູ່ໃນເວັບໄຊຂອງເຂົາເຈົ້າ ຫຼື ບັນຊີສື່ສັງຄົມອອນລາຍ ຫຼື ເບີໂທລະສັບສໍາລັບຂໍ້ຄວາມໂດຍກົງ.  
  • ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ​ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມ​ທີ່​ສໍາ​ຄັນ​ອື່ນໆ​ນໍາ​ໃຊ້​ຮູບ​ແບບ​ການ​ຕິດ​ຕໍ່​ທີ່​ຕ້ອງ​ການ​ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ.  
  • ສະເໜີຮູບແບບການຕິດຕໍ່ຢ່າງໜ້ອຍໜຶ່ງຮູບແບບສຳລັບປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ສຳຄັນອື່ນໆ ເພື່ອສົ່ງຄຳຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄຳຮ້ອງທຸກໂດຍບໍ່ເປີດເຜີຍຊື່.  
• ແຕ່ງຕັ້ງບຸກຄະລາກອນສະເພາະເພື່ອຮັບຜິດຊອບຮັກສາກົນໄກການຮ້ອງທຸກ.  
  • ສະຫນອງການຝຶກອົບຮົມໃຫ້ແກ່ບຸກຄະລາກອນເຫຼົ່ານີ້ກ່ຽວກັບວິທີການຮັບປະກັນວ່າຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກໄດ້ຮັບການຕອບສະຫນອງ ແລະ ແກ້ໄຂໃນວິທີການທີ່ບໍ່ພຽງແຕ່ຈຸດປະສົງ, ສອດຄ່ອງ ແລະ ລະມັດລະວັງແຕ່ຍັງຄິດເຖິງຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ໂດຍສະເພາະກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ. 
  • ເປີດ​ເຜີຍ​ຂໍ້​ມູນ​ກ່ຽວ​ກັບ​ບຸກ​ຄະ​ລາ​ກອນ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ຮັບ​ຜິດ​ຊອບ​ໃນ​ການ​ທົບ​ທວນ ແລະ ​ຕອບ​ສະ​ຫນອງ​ການ​ສອບ​ຖາມ / ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ / ຄໍາ​ຮ້ອງ​ຮຽນ​.  

ຕະຫຼອດໄລຍະການວາງແຜນກ່ອນໂຄງການ, ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການ ແລະ ໄລຍະດຳເນີນໂຄງການ, ພະນັກງານທີ່ກຳນົດໄວ້ຂອງຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາ ຄວນ: 

• ແຈ້ງໂດຍກົງໃຫ້ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມທີ່ສຳຄັນອື່ນໆ ກ່ຽວກັບຄວາມພ້ອມຂອງກົນໄກການຮ້ອງທຸກ. 
• ຮັບປະກັນໃຫ້ ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມຂອງປະເທດເຈົ້າພາບອື່ນໆ ບໍ່ມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ ຫຼື ປະເຊີນກັບການແກ້ແຄ້ນຕໍ່ການສົ່ງຄຳຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄຳຮ້ອງຮຽນ ແລະໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາເປັນລາຍລັກອັກສອນຕໍ່ກັບຜົນກະທົບນີ້. 
• ກວດສອບທຸກຮູບແບບການຕິດຕໍ່ເພື່ອເກັບກຳ ແລະ ລົງທະບຽນຄຳຊັກຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄຳຮ້ອງທຸກຢ່າງເປັນທາງການໃນຖານຂໍ້ມູນອອນລາຍສາທາລະນະ, ອີງຕາມຂັ້ນຕອນທາງການຂອງກົນໄກການຮ້ອງທຸກ. 
• ປະຕິບັດຕາມກອບເວລາທີ່ກໍານົດໄວ້ລ່ວງຫນ້າສໍາລັບແຕ່ລະຂັ້ນຕອນໃນຂະບວນການ. 
• ຈ້າງນາຍແປພາສາເພື່ອແປຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງຮຽນຈາກພາສາທ້ອງຖິ່ນເປັນພາສາອັງກິດຫຼື ຈີນ, ຕາມຄວາມຈໍາເປັນ. 
• ໃຊ້ການຝຶກອົບຮົມກ່ອນໜ້າ ແລະ ປະຕິບັດຕາມຂັ້ນຕອນທີ່ເປັນທາງການໃນການຂຽນຄໍາຕອບ, ກໍານົດວິທີການແກ້ໄຂ ແລະ ຮັບປະກັນວ່າປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບສາມາດມີສ່ວນຮ່ວມຢ່າງມີຄວາມຫມາຍກັບຂະບວນການແກ້ໄຂຄໍາຮ້ອງທຸກ. ເກັບຮັກສາບັນທຶກຂອງແຕ່ລະຂັ້ນຕອນໃນຂະບວນການ. 
• ພິ​ຈາ​ລະ​ນາ​ຮູບ​ແບບ​ການ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອ​ທາງ​ຕຸ​ລາ​ການ​ຂອງ​ຄົນ​ພື້ນ​ເມືອງ​ ຫຼື ​ກົນ​ໄກ​ການ​ແກ້​ໄຂ​ຂໍ້​ຂັດ​ແຍ່ງ​ຕາມ​ຮີດ​ຄອງ​ປະ​ເພ​ນີ, ຖ້າ​ຫາກ​ວ່າ​ໂຄງ​ການ​ມີ​ຜົນ​ກະ​ທົບ​ຊຸມ​ຊົນ​ເຫຼົ່າ​ນີ້. 
  • ອັນນີ້ອາດຈະກ່ຽວຂ້ອງກັບການລາຍງານທາງປາກເວົ້າຫຼາຍຂຶ້ນ, ເຊິ່ງຈະຖືກປະກອບໂດຍຂັ້ນຕອນການຂຽນ ແລະ ເອກະສານຄົບຖ້ວນໂດຍຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາ. 
• ເຮັດວຽກຮ່ວມກັບນາຍແປພາສາເພື່ອແປຄຳຕອບເປັນພາສາທ້ອງຖິ່ນ ລວມທັງພາສາພື້ນເມືອງ ແລະ ພາສາຊົນເຜົ່າສ່ວນນ້ອຍ, ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ຮ້ອງຮຽນສາມາດເຂົ້າໃຈຄຳຕອບໄດ້.  
• ສົ່ງຕໍ່ຜູ້ຮ້ອງທຸກຕໍ່ກັບຊ່ອງທາງການອຸທອນຂອງພາກສ່ວນທີສາມທີ່ເປັນໄປໄດ້ (ເຊັ່ນ: ກົນໄກການຮ້ອງທຸກທີ່ດໍາເນີນການໂດຍ ຜູ້ສະໜອງທືນ, ກົນໄກການຮ້ອງທຸກໃນທົ່ວອຸດສາຫະກໍາທີ່ອາດຈະດໍາເນີນການໂດຍສະມາຄົມອຸດສາຫະກໍາ ຫຼື ຜູ້ຄວບຄຸມ, ອົງການຈັດຕັ້ງທີ່ຊ່ຽວຊານໃນການໄກ່ເກ່ຍຂໍ້ຂັດແຍ່ງ ແລະ ເຄິ່ງຕຸລາການ. ຫຼືລະບົບຕຸລາການໃນປະເທດເຈົ້າພາບ), ໃນກໍລະນີທີ່ພວກເຂົາບໍ່ພໍໃຈກັບການຕອບໂຕ້ຫຼືຖ້າການແກ້ໄຂບໍ່ສາມາດບັນລຸໄດ້.  
• ເປີດເຜີຍບົດລາຍງານທີ່ມີສະຖິຕິ, ກໍລະນີສຶກສາ ຫຼື ຂໍ້ມູນອື່ນໆກ່ຽວກັບວິທີການຈັດການກັບຄຳຊັກຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກ, ໃນຂະນະທີ່ເຄົາລົບຄວາມລັບຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ແລະ ຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມອງປະເທດເຈົ້າພາບອື່ນໆ. 
• ທົບທວນຄືນຂັ້ນຕອນ ແລະ ນະໂຍບາຍຂອງກົນໄກການຮ້ອງທຸກເປັນປະຈຳ ເພື່ອກໍານົດພື້ນທີ່ສໍາລັບການປັບປຸງໃນອະນາຄົດ. 
• ພິ​ຈາ​ລະ​ນາ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ຜູ້​ຊ່ຽວ​ຊານ​ອິດສະຫຼະ​ເພື່ອ​ກວດ​ສອບ​ການ​ບັນ​ທຶກຄຳສອບ​ຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາ​ຮ້ອງ​ທຸກ​ເປັນ​ປົກ​ກະ​ຕິ​. ¹⁷

• ໃນລະຫວ່າງໄລຍະການວາງແຜນກ່ອນໂຄງການ, ຂໍໃຫ້ຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາໃຫ້ມີກົນໄກການຮ້ອງທຸກ. ກົນໄກນີ້ຄວນໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ແລະ ທ່ານຄວນໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບວິທີການເຮັດວຽກຂອງມັນກ່ອນທີ່ຈະເລີ່ມຕົ້ນການກໍ່ສ້າງ. 
• ຖ້າມີກົນໄກການຮ້ອງທຸກລະດັບໂຄງການຢ່າງເປັນທາງການ, ສົ່ງຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກຕະຫຼອດໄລຍະເວລາຂອງໂຄງການ.  
  • ກໍານົດວິທີແກ້ໄຂທີ່ເຫມາະສົມ ຫຼື ຮູບແບບຂອງການແກ້ໄຂ.  
  • ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ ແລະ​ ເກັບ​ກໍາ​ຫຼັກ​ຖານ ສຳລັບທຸກຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກ. ແຍກແຍະກົດຫມາຍ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ຄໍາແນະນໍາທີ່ສະຫນັບສະຫນູນຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກຂອງທ່ານ. 
  • ໃຫ້ເວລາແກ່ຕົວທ່ານເພື່ອຮ່າງຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກ. ພິ​ຈາ​ລະ​ນາ​ການ​ຮ່ວມ​ມື​ກັບ​ສະ​ມາ​ຊິກ​ຊຸມ​ຊົນ​ອື່ນໆ​ ຫຼື ອົງການ CSO/NGO​. 
  • ຮັກສາບັນທຶກຂອງວັນທີ ແລະ ເນື້ອໃນຂອງຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກຂອງທ່ານເອງກັບຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາ.  
  • ຮ້ອງຂໍການຢືນຢັນເປັນລາຍລັກອັກສອນ ຫຼື ແບບດິຈິຕອນຂອງການໄດ້ຮັບຈາກຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາ. ຖ້າ​ຫາກ​ທ່ານ​ສົ່ງຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກ​ທາງ​ໂທລະ​ສັບ​, ໃຫ້​ເກັບ​ຮັກ​ສາ​ບັນ​ທຶກ​ຂອງ​ລາຍ​ລະ​ອຽດ​ການ​ຕິດ​ຕໍ່​ຂອງ​ຜູ້​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກ​ຂອງ​ທ່ານ​.  
  • ຖ້າທ່ານບໍ່ສາມາດເຂົ້າໃຈພາສາໃນກົນໄກການຮ້ອງທຸກ ຫຼື ບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງຮູບແບບການຕິດຕໍ່ທີ່ທາງຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາຈັດຫາໃຫ້, ກະລຸນາຕິດຕໍ່ກັບຜູ້ນໍາຊຸມຊົນ ຫຼື ອົງການ CSO/NGO ເພື່ອຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ. 
  • ຖ້າທ່ານໄດ້ຮັບການຕອບຮັບແຕ່ກຳລັງດຳເນີນການແກ້ໄຂຢູ່, ໃຫ້ພິຈາລະນາເຂົ້າຫາອົງການຈັດຕັ້ງພາກສ່ວນທີສາມທີ່ມີຄວາມຊ່ຽວຊານໃນການໄກ່ເກ່ຍການຂັດແຍ້ງ. 
  • ຖ້າບັນຫາຍັງຄົງບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂຫຼັງຈາກທີ່ທ່ານໄດ້ຮັບຄໍາຕອບຢ່າງເປັນທາງການ ແລະ ຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາໄດ້ດໍາເນີນການ, ທົບທວນຄືນຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກ​ເບື້ອງຕົ້ນຂອງທ່ານເພື່ອແກ້ໄຂຄວາມລົ້ມເຫຼວຂອງຜູ້ສະໜອງທືນທີ່ຈະປະຕິບັດຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ສໍາຄັນຂອງ ESG. ຕົວຢ່າງຄວາມລົ້ມເຫລວອາດກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມພາກພຽນ ແລະ ການຕິດຕາມກວດກາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການປະເມີນ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ (ESAM) ຂອງຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາ.  
  • ຮັກສາບັນທຶກຂອງວັນທີ ແລະ ເນື້ອໃນຂອງຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກໃຫມ່ຂອງທ່ານທີ່ທ່ານສາມາດສົ່ງກັບ "ກົນໄກການຕອບໂຕ້ການອຸທອນ" ຂອງຜູ້ສະໜອງທືນແຕ່ລະຄົນ.  
  • ຖ້າທ່ານບໍ່ສາມາດເຂົ້າໃຈພາສາໃນກົນໄກການຮ້ອງທຸກ ຫຼື ບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງຮູບແບບການຕິດຕໍ່ທີ່ທາງຜູ້ສະໜອງທືນຈັດຫາໃຫ້, ກະລຸນາຕິດຕໍ່ກັບຜູ້ນໍາຊຸມຊົນ ຫຼື ອົງການ CSO/NGO ເພື່ອຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ. 
  • ຖ້າບັນຫາຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂຫຼັງຈາກທີ່ທ່ານໄດ້ຮັບຄໍາຕອບຢ່າງເປັນທາງການ ແລະ ຜູ້ສະໜອງທືນໄດ້ດໍາເນີນການເພື່ອແກ້ໄຂຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກໃຫມ່ຂອງທ່ານ, ໃຫ້ຊອກຫາຊ່ອງທາງເພີ່ມເຕີມສໍາລັບການອຸທອນທີ່ມີລາຍລະອຽດຂ້າງລຸ່ມນີ້. 
• ຖ້າກົນໄກການຮ້ອງທຸກຢ່າງເປັນທາງການທີ່ດໍາເນີນໂດຍຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາບໍ່ສາມາດໃຊ້ງານໄດ້, ໃຫ້ສົ່ງຄຳຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ການຮ້ອງຮຽນຜ່ານຮູບແບບການຕິດຕໍ່ທີ່ທ່ານຕ້ອງການ. ເບິ່ງຜູ້ຖືຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມເພື່ອກໍານົດຮູບແບບການຕິດຕໍ່ທີ່ມີຢູ່. 
  • ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຜູ້ພັດທະນາ ແລະຜູ້ຮັບເໝົາສ້າງກົນໄກການຮ້ອງທຸກກ່ອນການກໍ່ສ້າງສາມາດເລີ່ມໄດ້.  
  • ຂໍໃຫ້ຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາກ່ຽວກັບວິທີທາງທີ່ເປັນໄປໄດ້ອື່ນໆສໍາລັບການສົ່ງຄໍາຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ຄໍາຮ້ອງທຸກ. 
  • ຖ້າທ່ານບໍ່ສາມາດຕິດຕໍ່ກັບຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາໄດ້, ໃຫ້ຕິດຕໍ່ກັບຜູ້ນໍາຊຸມຊົນ ຫຼື ອົງການ CSO/NGO ເພື່ອຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ.
  • ພິຈາລະນາການປັບແຕ່ງເນື້ອຫາຂອງສົ່ງຄຳຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ການຮ້ອງຮຽນນີ້ສໍາລັບການຍື່ນສະເຫນີຕໍ່ "ກົນໄກການຕອບສະຫນອງການອຸທອນ" ຂອງຜູ້ສະໜອງທືນ. 
• ກ່ອນທີ່ຈະຕິດຕາມວິທີການອື່ນໆສໍາລັບຄຳຖາມ/ຂໍ້ຂ້ອງໃຈ/ການຮ້ອງຮຽນແລະການອຸທອນ: 
  • ປຶກສາຫາລືກັບຜູ້ນໍາຊຸມຊົນ, ອົງການ CSO/NGO, ອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ/ຫຼື ສະຖານທູດ/ກົງສຸນຈີນທີ່ໃກ້ທີ່ສຸດກ່ຽວກັບການມີກົນໄກການຮ້ອງທຸກເພີ່ມເຕີມ. 
  • ປຶກສາຫາລືກັບຜູ້ນໍາຊຸມຊົນ ແລະ/ຫຼື ອົງການ CSO/NGO (ເຊັ່ນ: ການຊ່ວຍເຫຼືອທາງດ້ານກົດໝາຍ) ກ່ຽວກັບຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງການຊອກຫາການແກ້ໄຂຜ່ານລະບົບຕຸລາການ ຫຼື ລະບົບຕຸລາການໃນປະເທດຂອງທ່ານ. 
• ສໍາລັບຄົນພື້ນເມືອງ, ໃຫ້ຖາມຜູ້ພັດທະນາ ແລະ ຜູ້ຮັບເໝົາກ່ຽວກັບການໃຊ້ຮູບແບບການຕັດສິນຂອງຊຸມຊົນຂອງເຈົ້າເອງ ຫຼື ກົນໄກການແກ້ໄຂຂໍ້ຂັດແຍ່ງຕາມປະເພນີ.

• Asian Development Bank (ADB), “Accountability Mechanism Policy,” 2012, View the PDF.
• Asian Development Bank (ADB), “A Sourcebook on the Compliance Review Function of ADB’s Accountability Mechanism,” June 2019, View the PDF, View the Guidebook for ADB Management and Staff, View the Guidebook for Private Sector Borrowers, View the Guidebook for Governments, or View the Guidebook for Affected People and CSOs/NGOs.
• Asian Development Bank (ADB), "Filing a Complaint," Accountability Mechanism, View the Website, View the Sample Complaint Letter, or View the Complaint Form.
• Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "AIIB Policy on the Project-affected People’s Mechanism," December 7, 2018, View the PDF.
• Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "File Your Submission," Project-affected People’s Mechanism, View the Sample Submission Form or View the Website.
• Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Terms of Reference for the Complaints-resolution, Evaluation and Integrity Unit," July 10, 2019, View the PDF.
• International Union for Conservation of Nature (IUCN), "ESMS Grievance Mechanism - Guidance Note," Environmental and Social Management System (ESMS), Version 2.1, October 2020, View the PDF or View the Complaint Form Template.
• Inspection Panel, "Complaint (Request for Inspection) Form," World Bank Group, View the PDF.
• Inspection Panel, "How to File a Request For Inspection to the World Bank Inspection Panel: General Guidelines," View the PDF.
• United Nations Development Programme (UNDP), “Project-level GRM - Sample Terms of Reference,” UNDP Social and Environmental Standards, 2016, View the PDF.
• World Bank, “Grievance Redress Mechanism Checklist,” October 2020, View the PDF.

• Accountability Counsel et al., “Guiding Practice from the Policies of Independent Accountability Mechanisms,” Good Policy Paper, December 2021, View the PDF.
• Centre for Research on Multinational Corporations (SOMO), “10 Steps to Filing A Complaint,” View the Website. 
• David Post and Sanjay Agarwal, “Part 2: The Practice of Grievance Redress,” in Feedback Matters: Designing Effective Grievance Redress Mechanisms for Bank-Financed Projects, Social Development Department, World Bank, View the PDF.
• Inclusive Development International (IDI), “Using Non-Judicial Grievance Mechanisms,” Following the Money, 2021, View the Website. 
• Inter-American Development Bank (IADB), "Guide for Independent Accountability Mechanisms on Measures to Address the Risk of Reprisals in Complaint Management: A Practical Toolkit," 2019, View the PDF.
• International Finance Corporation (IFC), “Addressing Grievances from Project-Affected Communities: Guidance for Projects and Companies on Designing Grievance Mechanisms,” in Good Practice Note 7, September 2009, View the PDF.
• International Finance Corporation (IFC) and Inter-American Investment Corporation (IDB Invest), "Addressing the Risks of Retaliation Against Project Stakeholders," Good Practice Note for the Private Sector, 2021, View the PDF.
• International Finance Corporation (IFC), “Supporting Companies to Develop and Manage Community-Based Grievance and Feedback Mechanisms Regarding Sexual Exploitation, Abuse and Harassment,” January 2022, View the PDF.
• European Bank for Reconstruction and Development (EBRD), "Grievance Management," Guidance Note, May 2012, View the PDF.
• Office of the Compliance Advisor/Ombudsman (CAO), “Advisory Note: A Guide to Designing and Implementing Grievance Mechanisms for Development Projects,” for the International Finance Corporation (IFC), Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA), and Members of the World Bank Group, 2008, View the PDF.
• United Nations Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR), “Guiding Principles on Business and Human Rights: Implementing the United Nations ‘Protect, Respect, and Remedy’ Framework,” 2011, View the PDF.
• United Nations Development Programme (UNDP), “Supplemental Guidance: Grievance Redress Mechanisms,” for Guidance Note: Stakeholder Engagement, UNDP Social and Environmental Standards (SES), October 2017, View the PDF.

• Business and Human Rights Resource Centre (BHRRC), “Company Response Mechanism,” View the Database. 
• International Institute for Environment and Development (IIED), “Dispute or Dialogue? Community Perspectives on Company-Led Grievance Mechanisms,” edited by Emma Wilson and Emma Blackmore, 2013, View the PDF. 
• Keith Fitzgerald, “Building Capacity for Grievance Redress Mechanisms,” Complaint Handling in Development Projects, Office of the Special Project Facilitator, Asian Development Bank (ADB), April 2010, View the PDF.  

¹ China Banking Regulatory Commission (CBRC) and China Insurance Regulatory Commission (CIRC) (now China Banking and Insurance Regulatory Commission (CBIRC)), “Guidelines on Regulating the Banking Industry in Serving Enterprises’ Overseas Development and Strengthening Risk Control,” January 2017.

² CBIRC, “Notice of the China Banking and Insurance Regulatory Commission on Issuing the Green Finance Guidelines for the Banking and Insurance Industry,” June 2022.

³ SynTao and China International Contractors Association (CHINCA), “Community Engagement Handbook for Chinese International Contractors-北京商道纵横信息科技有限责任公司,” 2021. The following policies reference grievance mechanisms: China Chamber of Commerce Metals, Minerals and Chemicals Importers & Exporters (CCCMC), “Guidelines for Social Responsibility in Outbound Mining Investments,” 2017; China Three Gorges Corporation (CTG), "Sustainable Development Policy," 2017. The following guideline suggests the development of an “open and transparent complaint procedure”: CHINCA, “Draft Revisions to Guide on Social Responsibility for Chinese International Contractors,” July 2021.

⁴ CCCMC et al., “Guidance for Sustainable Natural Rubber,” 2017; CCCMC, “Outbound Mining Investments.” 

⁵ Power Construction Corporation of China (PowerChina), “Announcement on Establishing Compliance Reporting Hotline and Email,” November 2017.

⁶ Sinohydro, “Sustainable Development Policy,” 2014; China-ASEAN Investment Cooperation Fund (CAF), “Social Responsibility and Environmental Protection Guidelines for Investments in the ASEAN Region,” 2014.

⁷ Responsible Minerals Initiative (RMI) and Responsible Cobalt Initiative (RCI), “Cobalt Refiner Supply Chain Due Diligence Standard (version 2.0),” 2021; PowerChina, “Compliance Reporting Hotline and Email.”

⁸ SynTao and CHINCA, “Community Engagement Handbook.”

⁹ CCCMC, “Outbound Mining Investments.”

¹⁰ SynTao and CHINCA, “Community Engagement Handbook.”

¹¹ Ibid.

¹² Adapted from CCCMC, “Chinese Due Diligence Guidelines for Responsible Mineral Supply Chains,” 2015.

¹³ Ministry of Commerce (MOFCOM), “Complaint Center," View the Website.

¹⁴ Asian Development Bank (ADB), "Accountability Mechanism," View the Website.

¹⁵ Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Project-affected People's Mechanism (PPM)," View the Website.

¹⁶ World Bank, "Accountability Mechanism," View the Website. 

¹⁷ International Best Practice is based on Asian Development Bank (ADB), "Safeguard Policy Statement," 2009; Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), "Environmental and Social Framework," 2021; World Bank, "Environmental and Social Framework," 2018.